anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan yapım İşinde; İhale CD’sinde, Mühendislik Fakültesi bloklarının bodrum katına ait statik betonarme projelerinin bulunmaması nedeniyle bu katların betonarme imalatlarının bedelinin ödenip ödenemeyeceği,projelerinin revize görmesi nedeniyle, iş artışı/eksilişi hesabının nasıl yapılacağı, Konularında anlaşmazlık
YÜKSEK FEN KURULU BAŞKANLIĞI 153
KARAR VE GÖRÜŞLER
Karar Konusu : Görüş İstemi
Karar No : 2013/19
Karar Tarihi : 05/04/2013
YÜKSEK FEN KURULU KARARI
I- GİRİŞ
… Rektörlüğü tarafından ihale edilerek anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye
bağlanan, “… Derslik ve Merkezi Birimler (Mühendislik Fakültesi B-D-E Blok) İnşaatı İşi” ile
ilgili görüş istemidir.
II- KONU
İdaresinin … sayılı yazısında özetle; 4734 sayılı Kanuna göre ihale edilerek 18.04.2011
tarihinde anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan yapım İşinde;
-İhale CD’sinde, Mühendislik Fakültesi D-E bloklarının bodrum katına ait statikbetonarme
projelerinin bulunmaması nedeniyle bu katların betonarme imalatlarının bedelinin
ödenip ödenemeyeceği,
-VRF projelerinin revize görmesi nedeniyle, iş artışı/eksilişi hesabının nasıl yapılacağı,
Konularında anlaşmazlık çıktığından bahisle buna ilişkin görüşümüzün bildirilmesi
talep edilmektedir.
III- İNCELEME
Konu, gönderilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuatları çerçevesinde inceleme ve
değerlendirmeye tabi tutulmuş olup sözleşme taraflarının uyuşmazlığa ilişkin görüş ve talepleri
özet olarak aşağıda belirtilmektedir.
Yüklenici görüş ve talebi; İşin ihale CD’si içerisinde B Bloğun mimari ve statikbetonarme
projelerinin mevcut olduğu, ancak D-E bloklara ait sadece mimari uygulama
projelerinin bulunduğu, bodrum kata ait statik-betonarme projesinin bulunmadığını, bu projelerin
kendileri tarafından hazırlatılarak idareye onaylatıldığı, bu nedenle, ihale dokümanında yer
almayan D-E blokların bodrum katlarına ait imalatların bedellerini talep ettiğini,
Ayrıca; İdare tarafından verilen VRF projelerinin proje antetinin bulunmadığı,
dolayısıyla proje müellifinin belli olmadığı için avan proje olarak kabul edilmesi gerektiği,
fen ve sanat kuralları açısından uygulanabilirliği olmadığı, ısı hesap raporlarının bulunmadığı,
elektrik besleme güçlerinin fazla alındığı, iç ve dış üniteler arasında güç farkı olmaması
gerekirken 500 kW güç farkı olduğu, idarenin dış cephe yalıtım detaylarında yaptığı değişiklik
sonucu idarenin talimatı doğrultusunda revize proje yapıldığı, gereksiz güç sarfiyatları önlenerek
verimlilik ve kamu menfaati sağlandığı, idarenin revize proje sonucu eksilen imalatları iş
eksilişi olarak değerlendirdiği, mekan hacimleri sabit kalması nedeniyle bunun iş eksilişi olarak
değerlendirilemeyeceğine, yöneliktir.
İdarenin görüş ve değerlendirmesi ise; İşin anahtar teslimi götürü bedel sözleşme
olduğu, yüklenicinin ihale aşamasında projelere ait bir itirazının bulunmadığı, statik betonarme
projeler olmadan uygulamanın mümkün olmayacağının bilinmesi gerektiği, teklif verme
aşamasında D ve E bloklara ait statik-betonarme projelerinin ihale dokümanları içerisinde
bulunmadığını fark etmesi gerektiği, bu bodrum katlarının işin kapsamında olduğunun
mimari uygulama projesinden açıkça anlaşıldığı, dolayısıyla bunun bir iş artışı olarak
değerlendirilemeyeceği, bodrum kat betonarme imalatları bedellerini dikkate alarak diğer teklif
veren isteklilerin hak kaybına uğramış olacağı ve ihale sonucunun tartışmalı hale geleceğine,
Ayrıca; ihale dokümanının içerisinde yer alan VRF projelerin uygulama projesi
olduğu, ısı hesaplarının dokümanlar içerisinde bulunmamasının projenin, avan proje sayılması
için yeterli bir kriter olmadığı, idaresi tarafından imzalı ve onaylı olmasının yeterli olduğu,
yüklenicinin ihale dokümanları içerisinde yer alan projelere göre teklifini verdiği ve projelere
bir itirazının bulunmadığı, yapılan proje revizyonu sonucu dış cephe yalıtımının izolasyon sıvası
yerine EPS yalıtım malzemesi olarak değiştirildiği, bu yalıtım değişikliği sonucunun VRF cihaz
kapasitelerinin düştüğü, bu nedenle sözleşme bedelinden iki sistem arasındaki bedel farkının
düşülmesi gerektiğine,
İlişkin bulunmaktadır.
Tarafların görüş ve talepleri belirtildikten sonra konunun inceleme ve değerlendirilmesine
geçilmiştir.
Bilindiği üzere, 4734 sayılı Kanunun Tanımlar başlıklı 4 üncü maddesinde Uygulama
Projesi, “Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının
belirtildiği proje,” şeklinde tanımlanmıştır. Gerek proje yapım ve hazırlama kriterleri ve
gerekse, uygulama projesinin tanımı dikkate alındığında, anahtar teslimi götürü bedel işlerin
ihale dokümanları içerisinde verilen uygulama projelerinde eksik bulunmaması Kanun gereği
olmaktadır.
Bahsedilen ihtilaf konularından, bodrum katların mimari projede gösterilmesine rağmen
betonarme projelerinin uygulama projeleri arasında bulunmadığı, diğer ihtilafta konusu olan
VRF projelerinin de gerekli hesapları ihtiva etmediği ve dolayısıyla ihale öncesinde isteklilere
verilen uygulama projelerinde eksiklikler olduğu anlaşılmaktadır.
4735 sayılı Kanunun Sözleşme türleri başlıklı 6 ncı maddesinde, yapım işlerinde anahtar
teslimi götürü bedel sözleşme; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı
olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden düzenlenen sözleşme
olarak tanımlanmıştır.
Birinci ihtilaf konusu incelendiğinde, ihale kapsamındaki tüm bloklar ve katlarının
mimari projelerinin uygulama projeleri arasında mevcut olduğu, kapsamdaki diğer bloğun
(B) bodrum katına ait statik-betonarme projeleri bulunmasına rağmen, D-E blokları bodrum
katlarının statik-betonarme projelerinin dokümanlar arasında yer almadığı görülmektedir.
Sözleşme kapsamındaki tüm blokların bodrum katlarıyla birlikte betonarme olarak inşa
edileceğine ilişkin, ihale dokümanlarında bir belirsizlik olmadığı gibi taraflar arasında bir ihtilaf
ve dolayısıyla ihaledeki tekliflerin bu durum dikkate alınmak suretiyle verildiği konusunda da
herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır.
Her ne kadar, belirtilen bloklara ait bodrum katların statik-betonarme projeleri idarece
verilmemiş olsa dahi bu katlara ilişkin sadece mimari kat planı ve kesitleri değil, elektrik, klima
ve havalandırma, sıhhi tesisat ve yangın tesisatına ilişkin uygulama projesi detayları ihale
dokümanları arasında mevcut bulunmaktadır. Bunların yanı sıra, ihale dokümanları arasında
yer alan D-E blokları projeleri incelendiğinde, normal kat döşemeleri ile bodrum kat döşemesi
mimari projelerinin birbiriyle, normal katların döşemelerine ait statik-betonarme projelerinin
de birbirleriyle aynı olduğu, ayrıca, ihaleden sonra revize edilen projelerde bodrum kat da dahil
olmak üzere tüm katların statik-betonarme projeleri arasında bir farklılığın bulunmadığı, ihale
dokümanları arasında bodrum kata ait statik-betonarme projelerin yer almaması bir eksiklik ise
de, belirtilen nedenlerden dolayı bodrum kata ait statik-betonarme projelerin normal katların
projeleri ile aynı olacağı konusunda bir belirsizlik bulunmamaktadır. Diğer taraftan, yapı
tasarımının bütünlüğü dikkate alındığında bodrum katlarının betonarme olarak inşa edileceği
ihale öncesinde bilinmekte olup bu durum, bodrum katlardaki kazı dahil tüm imalatların sözleşme
bedeli kapsamında olduğunun kabulünü gerektirmektedir.
İhale dokümanının içerisinde yer alan VRF projeleri incelendiğinde, ısı hesapları
olmamasına rağmen cihaz kapasitesi belirtilmiş ve tekliflerin bu kapasiteye göre istenilmiş
olduğu ve teknik gerekçelere dayalı olarak yeniden yapılan kapasite hesabı sonucu VRF cihaz
kapasitelerinin düşürülmüş olduğu görülmektedir.
4735 sayılı Kanunun 24 üncü ve sözleşmesi eki Y.İ.G.Ş’nin 12 ile 21 inci maddelerine
göre, anahtar teslimi götürü bedel yapım işinde; idare, sözleşme konusu işlerle ilgili proje vb.
teknik belgelerde değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkansız olduğu hallerde,
işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak gerekli
değişiklikleri yapmaya yetkili bulunmaktadır. Ancak bu yetkinin sınırsız olmayıp şartnamede
belirtilen şartlarla sınırlı olduğu bilinen bir husustur.
Bu itibarla; ihale aşamasında öngörülmemekle birlikte proje değişikliği ve bu
değişikliğe bağlı olarak bir iş artışı/eksilişini zorunlu kılan durumların ortaya çıkması halinde
ise, proje değişikliğinden kaynaklanan muhtemel iş artışı/eksilişinin,
-Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
-İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik ve ekonomik olarak mümkün
olmaması,
Şartlarıyla, 4735 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi kapsamında değerlendirilmesi
gerekmektedir.
Bunun yanısıra; anahtar teslimi götürü bedel işlerde, mevzuatına uygun olarak proje
değişikliği yapılması sonucunda bir iş artışının ortaya çıkması durumunda bu artışa ilişkin
bedelin ödenmesi gerektiği ancak, bir iş eksilişi meydana gelmesi halinde ise, buna ilişkin bedelin
kesilmemesi gibi tek yönlü bir yorum ve uygulama yapılmasının, 4735 sayılı Kanunun İlkeler
başlıklı 4 üncü maddesinde yer alan,“…Bu Kanun kapsamında yapılan kamu Sözleşmelerinin
tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale
dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum
ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.” hükmüne uygun düşmeyeceğinin açık
olduğu, dolayısıyla, sözleşmesi eki Y.İ.G.Ş.’nin 12 nci maddesinde ön görülen kayıt ve şartlara
dayalı olarak proje değişikliği yapılması halinde, bu değişikliğin bir iş eksilişini zorunlu kılması
durumunda, 4735 sayılı Kanunun 24 ve Y.İ.G.Ş.’nin 21 inci maddelerinin son paragrafları
hükmü gereği, iş eksilişine tekabül eden bedelin, sözleşme bedelinden düşülerek yüklenicisine
ödenmemesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Belirtilen tüm bu hususlar birlikte dikkate alınarak bir değerlendirme yapıldığında;
ihale edilenden daha düşük kapasiteli olarak yapılan VRF sistemine ait bedel farkının sözleşme
bedelinden düşülmesi ve yükleniciye ödenmemesinin gerektiği sonucuna varılmıştır.
IV- KARAR
İdaresinin “… Derslik ve Merkezi Birimler (Mühendislik Fakültesi B-D-E Blok) İnşaatı
İşi” ile ilgili talebine ilişkin konu, ön bölümde belirtildiği üzere detaylı olarak incelenmiş olup,
buna göre;
D ve E blokları bodrum kata ait statik-betonarme imalatları yapım bedelinin, sözleşme
bedeline dahil olduğuna,
Proje değişikliği sonucu, VRF klima sisteminin ihale edilenden daha düşük kapasiteli
olarak yapılması gereğinin ortaya çıkması ve yapılması nedeniyle, yapılan sistem ile ihaleye esas
sistem arasındaki bedel farkının sözleşme bedelinden düşülmesi ve yükleniciye ödenmemesinin
gerektiğine,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 644 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnamenin 16 ncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının (a) bendine istinaden,
05/04/2013 tarihinde yapılan toplantıda katılanların oybirliği ile karar verilmiştir.