BAŞVURU SAHİBİ:

Özder Danışmanlık San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/155117 İhale Kayıt Numaralı “02/09/2024-29/08/2025 Tarihleri Arası Personel ve Öğrenciler İçin Malzemeli Yemek” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından 20.03.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “02/09/2024 – 29/08/2025 Tarihleri Arası Personel ve Öğrenciler İçin Malzemeli Yemek” ihalesine ilişkin olarak Özder Danışmanlık San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 29.04.2024 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 30.04.2024 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 10.05.2024 tarih ve 143960 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 10.05.2024 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2024/564 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan Tam Kurumsal Yemek A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı,  şöyle ki;

a- Anılan istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde belirtilen ana girdiler ile işçilik maliyeti toplamının, toplam teklif tutarına oranının Tebliğ’de belirtilen oranlar (0,80 – 0,95) arasında olmadığı,

b- Süt, yoğurt, pet su gibi ürünlerin fiyatlarının tevsiki amacıyla halk ekmek fabrikaları, Atatürk Orman Çiftliği gibi kamu kurumu niteliğine haiz kuruluşların fiyat listelerinin kullanıldığı, ancak sunulan fiyat listelerinin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) olması gerekirken, mevzuata aykırı olarak ilan/davet tarihinden önceki tarihli olduğu,

c- Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyatları gösteren belgelerde tarih bulunmadığı,

d- Açıklama kapsamında sunulan toptancı hal fiyatlarına ilişkin belgelerinin ilgili Toptancı Hali İdaresi tarafından düzenlenip düzenlenmediğinin bilinmediği, ilgili belgeler onaysız olarak internet çıktısı halinde sunulduğundan ve teyidi yapılamadığından açıklama kapsamında kullanılmasının uygun olmadığı,

e- Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesine aykırı olarak fiyat teklifi ile açıklama yapıldığı,

f- Örnek menüde yer alan bazı ana girdilerin (roll ekmek 50 gr, bardak su 200 ml, beyaz lahana turşusu, havuç turşusu, ayran 200 ml ve yoğurt 200 gr) tevsiki amacıyla sunulan Ek-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nda fatura bilgileri tablosunun bulunmadığı, ağırlıklı ortalama birim maliyet/satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgilerin yer almadığı,

g- Açıklama kapsamında sunulan fiyat tekliflerinin üzerinde bulunması zorunlu olan ibarelerin bulunmadığı, belgelerde tarihlerin ve tespit tutanaklarının sayısının belirtilmediği,  fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösteren firmalardan alınmadığı, fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından kaşelenerek imzalanmadığı, özel kaşe (TÜRMOB) kullanılmadığı, fiyat tekliflerinin dayanağı olan Ek-O.5 ve Ek-O.6 tutanaklarının sunulmadığı iddialarına yer verilmiştir

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

…

79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.3.  Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.4.  Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.5.  Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.6.  Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar: İlgili mevzuatı uyarınca, belirli mal veya hizmetlerin kamuya sunulması konusunda lehine sınırlama bulunan kuruluşların tedarikçisi oldukları mallar veya sunucusu oldukları hizmetler için uyguladıkları fiyatlar ile açıklama yapılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.7.  İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.  

İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.8. İsteklinin Ortağı Olduğu Tüzel Kişiye Ait İşletmeden Mal Çekmesiyle Oluşan Emsal Bedel: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”

79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.

79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir.

79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir.  

Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.  

Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde, teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması gerekmemektedir.  

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamaz. Ancak 79.2.2 nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir.

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı; örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklama uygun kabul edilecektir.

…

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

…

79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.” açıklamaları yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: 02.09.2024 – 29.08.2025 tarihleri arası personel ve öğrenciler için malzemeli yemek hizmeti alımı

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

…

e) Miktarı:

440.000 adet yemek alımı (1 adet=1 öğün=4 kap)

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Tayfur Sökmen Kampüsü Merkezi Yemekhane ve Üniversitemize bağlı ilçelerdeki okulların yemekhaneleri” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “…25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

a) Yemek hizmeti alımı işi yürütülebilmesi için gıda malzeme giderleri, çalıştırılacak personel giderleri (Teknik Şartnamede belirtilen personel kıyafet gideri, maaş, sigorta), servis malzemesi, mutfak ve yemekhanelerin temizlik ve ilaçlama giderleri, analiz giderleri, kullanılacak her türlü makine ekipman giderleri ve mutfaklarda kullanılan makine ve teçhizatın periyodik bakım-onarım giderleri teklif fiyata dahildir.

b) İşin ifası için mutfaklarda kullanılan Doğalgaz/LPG ve Motorin giderleri teklif fiyata dahildir.

c) Elektrik ve su giderleri teklif fiyata dahildir.

d) İş ve işyerinin yangın, deprem ve sel felaketine karşı yüklenici mutfak için 2.500.000TL., demirbaş için 1.000.000TL., makine tesisat için 850.000TL. ve başta besin zehirlenmesi olmak üzere 3. şahıslar için 2.250.000TL. mali mesuliyet sigortası yaptıracaktır. Sigorta sözleşme süresini kapsayacak olup, sigorta policeleri sözleşmenin imzalanmasına müteakip işe başlamadan önce İdareye ibraz edilecektir. Sigorta giderleri teklif fiyata dahildir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin ekinde;

Tablosu yer almıştır.

Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından 20.03.2024 tarihinde birim fiyat teklif alınmak suretiyle yapılan “02/09/2024 – 29/08/2025 Tarihleri Arası Personel ve Öğrenciler İçin Malzemeli Yemek” hizmet alımı ihalesine 17 isteklinin katıldığı, idarece yapılan teklif değerlendirmesinde 6 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, 36.394.133,67 TL olarak hesaplanan sınır değerin altında teklif veren Tam Kurumsal Yemek A.Ş. ile Özder Danışmanlık San. ve Tic. Ltd. Şti.ne 26.03.2024 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazılar ile aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasının talep edildiği,

Tam Kurumsal Yemek A.Ş. ile Özder Danışmanlık San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından süresinde aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu, idarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda anılan istekliler tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun görüldüğü ve 19.04.2024 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Tam Kurumsal Yemek A.Ş. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak Özder Danışmanlık San. ve Tic. Ltd. Şti.nin belirlendiği anlaşılmıştır.

Yapılan incelemede; Tam Kurumsal Yemek A.Ş.  tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında; Ek-H.4 (Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetveli), Ek-H.4-A (Ana Girdi Hesap Cetveli), Ek-H.4-B (İşçilik Girdileri), öğün maliyetlerine ilişkin tablolar, personel maliyetleri, KİK İşçilik Hesaplama Modülü çıktısı, SMMM onaylı Ek-O.7 nolu maliyet/satış tutarı tespit tutanağı, meslek mensubu faaliyet belgesi ve ilgili ticaret borsası bültenlerinin sunulduğu tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesinde ifade edildiği üzere, ihale komisyonu tarafından, verilen tekliflerin değerlendirilmesinden sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olduğunu belirlediği tekliflerin reddedilmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak isteneceği hükme bağlanmıştır. Ayrıca ihale komisyonunca, anılan maddede belirtilen hususlar kapsamında yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınmak suretiyle aşırı düşük tekliflerin değerlendirileceği belirtilmiş olup bu değerlendirme neticesinde, aşırı düşük teklif açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği belirtilmiştir.

Bu çerçevede, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde, ihale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerine ilişkin olarak aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesi yönünde ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. Ayrıca malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin sunulması ve değerlendirilmesine ilişkin olarak ise özel açıklamalar da bulunmaktadır. Buna göre, malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere Teknik Şartname’de asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılması gerektiği öngörülmüş olup bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarlarının belirtilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Yukarıda yer verilen Tebliğ açıklamalarına göre malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde Teknik Şartname’de yer alan asgari iki haftalık örnek menünün kullanılacağı, bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarlarının belirtileceği, teklifi aşırı düşük bulunan isteklinin öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek-H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında sunacağı ortaya konulmuştur. Bu doğrultuda yapılan açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Girdi Maliyeti + İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’ten çok olmaması gerekmekte olup oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’ten çok olan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği açıklanmıştır.

İhale dokümanında yer alan iki haftalık örnek menü ve başvuru sahibinin iddia ettiği hususlar esas alınarak Tam Kurumsal Yemek A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde;

Başvuru sahibinin (a) iddiasına ilişkin olarak;

Tam Kurumsal Yemek A.Ş. tarafından açıklama kapsamında sunulan malzemeli yemek sunumu hesap cetvelinde, “ana girdi oranı: 0,6220, işçilik oranı: 0,3202, yardımcı giderler oranı: 0,0577, toplam:1”  bilgilerine yer verildiği, anılan istekli tarafından malzemeli yemek sunumu hesap cetvelinde yer alan veriler dikkate alınarak hesaplanan “Ana Girdi Maliyeti + İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,9422 olduğu görülmüştür.

Yapılan incelemede, anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında yer alan malzemeli yemek sunumu hesap cetvelinde yer alan veriler dikkate alınarak hesaplanan (Ana Girdi Maliyeti + İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı) oranının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesinde açıklanan sınırlar (0,80-0,95) içerisinde olduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin anılan iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Başvuru sahibinin (b), (c), (d), (e) ve (g) iddialarına ilişkin olarak;

Tam Kurumsal Yemek A.Ş. tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında, yukarıda belirtildiği üzere Ek-O.7 nolu maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ve ilgili ticaret borsası bültenlerinin kullanıldığı, merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyatların, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilen fiyatların, toptancı hal fiyatlarının ve üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin açıklama yöntemi olarak kullanılmadığı görüldüğünden, başvuru sahibinin bu yöndeki iddialarının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin (f) iddiasına ilişkin olarak;

Tam Kurumsal Yemek A.Ş. tarafından açıklama kapsamında sunulan Ek-O.7 nolu maliyet/satış tutarı tespit tutanağında ağırlıklı ortalama birim maliyet/satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgilerinin belirtilmesi gereken “Fatura Bilgileri” tablosunun bulunmadığı, bu nedenle söz konusu tutanağın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.4’üncü maddesine uygun olmadığı anlaşılmıştır. Bu itibarla başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.

Başvuru sahibi Özder Danışmanlık San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında Ek-O.7 nolu maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunulduğu, söz konusu tutanağın “5- Ağırlıklı Ortalama Birim Satış Tutarı” kısmının doldurulduğu, “7- Ağırlıklı Ortalama Birim Maliyet/Satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgiler” kısmında yer alan tabloda bulunan “İstekli Tarafından Düzenlenen Faturadaki Alıcının veya İstekliye Fatura Düzenleyen Satıcının Adı ve Soyadı / Ticaret Unvanı ve T.C. / Vergi Kimlik No.su” sütununda “Özder Danışmanlık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi” bilgisinin bulunduğu görülmüştür.

Yapılan incelemede, başvuru sahibi tarafından sunulan Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağının satışlar dayanak alınarak düzenlendiği, buna göre söz konusu tutanakta bulunan fatura bilgileri tablosunda alıcı bilgilerine yer verilmesi gerekirken satıcı durumundaki başvuru sahibi “Özder Danışmanlık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi”ne ilişkin bilgilere yer verildiği, bu haliyle söz konusu tutanağın kamu ihale mevzuatına uygun olarak hazırlanmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibi tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Tam Kurumsal Yemek A.Ş. ile Özder Danışmanlık San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.