aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak ihale üzerinde bırakılan iş ortaklığının iş kalemi için yaptığı aşırı düşük teklif açıklamasının, imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olmasının, teklif edilen yapım işinin özgünlüğünün, seçilen teknik çözümlerin ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşulların mevzuatın aradığı şekilde kesin ve tartışmasız bir biçimde ve belgelere dayandırılmak suretiyle yapılmadığı sonucuna varıldığından,Kamu İhale Kurumu kararının itirazen şikayet başvurusunda yer alan bu iddianın yerinde görülmemesine yönelik kısmında hukuka uygunluk görülmemiştir.

İhaleyi Yapan Daire: 

Başvuru Tarih ve Sayısı: 

Başvuruya Konu İhale: 

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 

Davacı Limak İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. – Kolin İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş. İş Ortaklığı vekili tarafından anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada, Ankara 5. İdare Mahkemesi 13.02.2015 tarihli ve E:2014/2132 sayılı kararında, “…Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; Kanunda aşırı düşük teklif açıklamalarına ilişkin olarak belgelendirmenin şart olduğunun açıkça hükme bağlandığı, Kanunun verdiği yetki doğrultusunda Kamu İhale Genel Tebliğleri ile sunulacak belgelerin sayılarak belirtildiği ve şekli unsurlarının ayrıntılarıyla düzenlendiği görülmektedir.

Bu doğrultuda, isteklilerce yapılacak aşırı düşük teklif açıklamalarının, Kanun maddesinde belirtildiği üzere, imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılması gerektiği açık olup, yapılacak açıklamaların ve açıklamalara dayanak olarak sunulan belgelerin, ilgili işin veya iş kaleminin açıklamayı sunan istekli tarafından aynen açıklamada belirtildiği üzere yerine getirilebileceğini tereddüte mahal vermeyecek şekilde ispatlar mahiyette olması gerekmektedir.

Dava dosyası ekinde yer alan işlem dosyasının incelenmesinden; idarece yaklaşık maliyet hesaplamasında “104/A Taş Nakli” iş kalemi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nakliye formülünün kullanıldığı, nakliye mesafesinin “26 km” olarak kabul edildiği ve bir ton taşın nakliye maliyetinin kar dahil 6,45-TL olarak belirlendiği, idarece ihale dokümanı ile birlikte isteklilere verilen sıralı analiz girdileri tablosunda da “104/A Taş Nakli” iş kalemi için yapılacak hesaplama ve açıklamanın nakliye formülüne göre yapılacağının belirtildiği görülmektedir.

İhale üzerinde kalan Nas İnşaat Sanayi Ticaret A.Ş. – YSE Yapı Sanayi ve Ticaret A.Ş.- Detaş Konut İmar İnş. Taah. Mad. San. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük açıklamasında, nakli yapılacak toplam taş miktarının (12.282.431,65 ton) % 52’si olan 355.428,05 ton’un karadan; % 48’i olan 5.927.003,60 ton’un ise denizden nakledileceğinin belirtildiği, karadan yapılacak taş nakliyesinde mesafenin 11 km ve birim fiyatın da 3,24 TL/ton olarak, deniz yolu kullanılarak yapılacak taş nakliyesinde mesafenin 1,32 km+2,6 deniz mili ve birim fiyatın da (yapılacağı belirtilen rıhtımın maliyeti olarak ifade edilen 1.281.723,45 TL dahil) 2,67 TL olarak bulunduğu, daha sonra bu tutarların ağırlıklı ortalamasının 2,93 TL olarak hesaplandığı, üzerine kar da eklenerek 3,14 TL’lik birim fiyata ulaşıldığı anlaşılmaktadır.

Anılan istekli tarafından taş nakli iş kalemine yönelik açıklamada, taşın karadan nakli bedeli ile denizden nakli bedelinin değiştiği mantığı ile paçal bir taş nakli bedeli hesabı yapılmış olup, denizden taş nakli sonucunda maliyete etki eden faktörlerin arttığından bahisle rıhtım inşaatı bedeli, taş ocağından rıhtıma kadar olan nakliye mesafesi ve denizden taşın nakli olarak ilave üç ayrı değerlendirmenin de gerekli olduğu vurgulanmış ve deniz taşımasında kullanılacak rıhtım maliyeti 1 ton taş nakli için 0,22 TL olarak; ocaktan rıhtıma kadar taş malzemenin nakliye analizinde belirtilen 1,32 km’lik kara nakli mesafesinden ton başına 1,13 TL olarak ve rıhtım sonrası denizden 2.6 mil mesafe üzerinden de taş nakli için 1,32 TL olarak birim fiyat hesaplandığı tespit edilmiştir.

İhale üzerinde kalan iş ortaklığının “104/A Taş Nakli” iş kalemi için sunduğu aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde; taş nakliyatının bir kısmının deniz yoluyla yapılması için gerekli olan rıhtımın projesine rapor eki belgelerde yer verilmediği, rıhtım inşaatına ilişkin keşif özeti sunulduğu, keşif özetinde belirtilen metraj çalışmasının mevzuat uyarınca bir proje üzerinden belirlenmesi gerektiğinden, sunulan metrajların doğruluğunun bu aşamada bilinemeyeceği, ayrıca açıklamada mülkiyet veya kiralama bedeli ile alınması gerekli izin, ruhsat vb. belgelerin harç ve diğer giderlerinin dikkate alınması gerektiği, dolayısıyla rıhtım yapılacak bölgenin belli olmasına rağmen, bu hususlara ilişkin olarak açıklamada bilgi ve belge sunulmamasının hukuken geçerli bir sebebinin gösterilmediği, rıhtım inşaatı için mevzuat uyarınca Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporuna gereksinim duyulup duyulmadığının açıklamada belirtilmediği, hazırlanan etüt ve raporlarda, taş ocakları ile taş yükleme rıhtımı arasındaki mesafelerin ve taşınacak taş miktarının detaylı olarak gösterildiği ve 104/A poz numaralı taş nakliyatına ilişkin, 01 no’lu (Ahmetler) taşocağından karayoluyla işin yapılacağı yere taş nakledilmesi ve 02 no’lu (Büyükkızılkum) taşocağından kendileri tarafından inşa edilecek rıhtıma karayoluyla ve rıhtımdan işin yapılacağı yere deniz yoluyla taş nakledilmesi olmak üzere iki yöntem belirlendiği, analizin nakliye formüllerindeki katsayılar dikkate alınarak hazırlandığı, diğer yandan analiz ekinde hazırlanan projelerde deniz yoluyla taş nakliyatı yapılması için rıhtım inşa edilmesinin öngörüldüğü, rıhtım maliyetinin toplam 1.281.723,45 TL olarak hesaplandığı ve deniz yoluyla nakliyatı yapılacak toplam taş miktarının ise 5.927.003,60 ton olarak öngörülmesine rağmen, rıhtım inşaatı için gerekli olan 33.803,52 tonluk taş dolgu malzemesi rezerv tayininin herhangi bir temel sondaj verisi olmadan yüzeysel olarak somut verilere dayandırılmadan hazırlandığı ve taş malzemesinin teknik özelliklerini yansıtan rapora esas teşkil eden taş numunesinin de bu açıdan yüzey kotlarını temsil ettiği, sondaj numunesi olmadığından kullanılacak taşa ilişkin hazırlanan teknik özellikler raporu ile rezerv tayin raporunun gerçeği yansıtıp yansıtmadığının belli olmadığı, bu konularda idarece ayrıca bir değerlendirme yapılması gerektiği, rıhtım inşaatına ilişkin sunulan keşif özetinde yer alan iş kalemleri ve metrajların uygun olup olmadığının değerlendirilemediği, kaldı ki bu keşif özetinde 22 numaralı iş kaleminde rıhtım taş ocağı arası mesafe 1 km olarak belirtilmesine rağmen, bu mesafenin “İtinerer” belgesinde taşocağı-rıhtım arası mesafe olarak belirtilen 1,32 km’den daha düşük olmaması gerektiği, eğer daha düşük mesafede ocaktan temin öngörülmüş ise, bu ocağa ilişkin belgelerin de sunulması gerektiği, rıhtım maliyeti olarak öngörülen 1.281,723,45 TL’ye ilişkin açıklamanın tutarlı ve sağlıklı olmadığı, “104/A Taş Nakli” iş kalemi için gerekli taşın temin edileceği taş ocaklarının koordinatlarının da belirtildiği, ruhsat verilmesine ilişkin Maden İşleri Genel Müdürlüğü’ne verilen müracaat dilekçesinde belirtilen koordinatlar ile sınırlanan taş ocağı alanlarının, isteklinin Google Earth üzerinden hesapladığı rıhtım limanı koordinatlarının sınırlandığı alanların X ve Y koordinat değerleri ile örtüşmediği görülmektedir.

Bu durumda; aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak ihale üzerinde bırakılan iş ortaklığının “104/A Taş Nakli” iş kalemi için yaptığı aşırı düşük teklif açıklamasının, imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olmasının, teklif edilen yapım işinin özgünlüğünün, seçilen teknik çözümlerin ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşulların mevzuatın aradığı şekilde kesin ve tartışmasız bir biçimde ve belgelere dayandırılmak suretiyle yapılmadığı sonucuna varıldığından, 31.10.2014 tarih ve 2014/UY.II-3556 sayılı dava konusu Kamu İhale Kurumu kararının itirazen şikayet başvurusunda yer alan bu iddianın yerinde görülmemesine yönelik kısmında hukuka uygunluk görülmemiştir.

Öte yandan; ihaleye ilişkin olan dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç sonuçlar doğabileceği açıktır.

Diğer taraftan; 31.10.2014 tarih ve 2014/UY.II-3556 sayılı dava konusu Kamu İhale Kurulu kararının, yukarıda belirtilen kısmı haricindeki diğer kısımları yönünden 2577 sayılı Kanunun 27. maddesinde yürütmenin durdurulması için aranan koşulların gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle; 31.10.2014 tarih ve 2014/UY.II-3556 sayılı dava konusu Kamu İhale Kurulu kararının, ihale üzerinde kalan Nas İnşaat Sanayi Ticaret A.Ş. – YSE Yapı Sanayi ve Ticaret A.Ş.- Detaş Konut İmar İnş. Taah. Mad. San. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın “104/A Taş Nakli” iş kalemi için yaptığı aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı yönündeki iddiasının reddine yönelik kısmının; açıkça hukuka aykırı olması ve uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğacak olması nedenleriyle, 2577 sayılı Kanunun 27.maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütmesinin durdurulmasına, dava konusu kararın diğer kısımları yönünden 2577 sayılı Kanunun 27. maddesinde aranan koşullar mevcut olmadığından bu kısımlar yönünden yürütmenin durdurulması isteminin reddine, …”

gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir.

Anayasa’nın 138’üncü maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.

Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle;

1- Kamu İhale Kurulunun 31.10.2014 tarihli ve 2014/UY.II-3556 sayılı kararının, “Nas İnşaat Sanayi Ticaret A.Ş. – YSE Yapı Sanayi ve Ticaret A.Ş.- Detaş Konut İmar İnş. Taah. Mad. San. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın “104/A Taş Nakli” iş kalemi için yaptığı aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı yönündeki iddiasının reddine yönelik kısmının” iptaline,

2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince, Nas İnşaat Sanayi Ticaret A.Ş. – YSE Yapı Sanayi ve Ticaret A.Ş.- Detaş Konut İmar İnş. Taah. Mad. San. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın teklifinin de değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.