ihaleye 5 firmanın teklif zarfı verdiği bunlardan birinin teşekkür mektubu olduğu aralarında davacının da bulunduğu diğer üçünün çeşitli eksiklikler nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin kalan geçerli tek teklif sahibi olan şirket üzerinde kaldığı ihalede teklifi değerlendirme dışı bırakılan Şti firması tarafından yapılan şikâyet başvurusunun reddi üzerine Kamu İhale Kuruluna yapılan itirazen şikâyet başvurusu sonucunda, dava konusu işlemle başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı ancak davacı firma ile C firmasının aynı ürünü teklif ettikleri, davacının C firması tarafından düzenlenen yetki belgesini kullandığı yetki belgesinde Şti C adına satışa yetkilidir. C’nin onayı ile satış protokolü yapmaya yetkilidir denildiği 2 firma arasındaki ilişkinin ihale dosyasında sunulan diğer belgelerden de açıkça anlaşılmakta olduğu bu durumun Kamu İhale Kanununun 17/d maddesinde belirtilen ve yasak fiil ve davranışlar arasında sayılan “Alternatif teklif verebilme halleri dışında ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek” hükmüne aykırı olduğu gerekçesiyle mevzuata aykırılığı tespit edilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu belirtilerek ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline karar verildiği İhalelerde rekabetin sağlanmasının koşullarından biri de katılımcıların aralarında organik bağ ya da temsil ilişkisinin olmamasıdır İhaleye katılan her isteklinin özgür iradesiyle verdiği teklif sonucunda gerçekçi ve piyasa koşullarına uygun kamu açısından da en avantajlı teklifin elde edilmesi amaçlanmaktadır. Anılan husus, kamu kaynaklarının verimli kullanılmasına etki ettiği gibi, ihalede tarafların aralarında anlaşma yaparak teklif bedellerini belirlemelerine olanak sağlayacak hiyerarşik ilişkiler ya da temsil ilişkileri nedeniyle saydamlık ilkesinin de ihlâline sebebiyet verebilecektir Bu nedenle Kanunun 17/d maddesinde sayılan durumlar sadece ihale dışı bırakılma sebebi olarak öngörülmemiş, konunun önemi nedeniyle bu fiillerin tespiti halinde yasaklama yaptırımı uygulanacağına da yer verilmiştir İdare Mahkemesi kararında belirtilen, aralarında organik bağ olmayan şirketlerin ticari hayatın gerekleri doğrultusunda kendi kararlarını alabileceği ve piyasa koşullarına göre hareket etmesinin asıl olduğu tespiti yerinde olmakla birlikte, kamu yararı amaçlanarak belirlenen idare hukukuna özgü normların yorumlanmasında, temel ihale ilkelerinin ihlâli sonucunu doğuracak ticari kuralların esas alınması mümkün değildir Bu durumda C firmasının ve anılan firmanın Bölgedeki yetkili temsilcisi

T.C.
D A N I Ş T A Y
Onüçüncü Daire
Esas No : 2009/5621
Karar No : 2010/3534
Özeti : İhale üzerinde kalan davacı firmanın, yine ihaleye
katılan başka bir firmanın yetkili temsilcisi olduğu
anlaşıldığından, ihalede fiili olarak fiyat rekabeti
sağlanamayacağı, ana dağıtıcıdan alınan ürünü teklif
eden davacının bu firmadan alınan maliyet bedelinin
altında teklif veremeyeceği ve söz konusu durumun
dağıtıcı firmaca bilineceği ve tekliflerin gizliliğinin
kısmen de etkileneceği dikkate alındığında ihale
kararının ve ihale işlemlerinin iptaline ilişkin Kamu
İhale Kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmadığı,
iptaline ilişkin mahkeme kararının bozulması
hakkında.
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : Kamu İhale Kurumu
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davacı): A Lastik Oto Bakım Onarım İletişim
Sistemleri İnşaat Taahhüt Turizm Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 06.07.2009 tarih ve
E:2009/281, K:2009/1012 sayılı kararının; B firmasının Türkiye tek distribütörünün C firması
olduğu, Ege Bölgesi’nde ise davacı firmanın C adına satışa yetkili olduğu, davacının C
firmasının onayı ile il bayisinin ve yurt dışı bayisinin olmadığı yerlerde alt bayilikler vermeye
ve satış protokolü yapmaya yetkili olduğu, ayrıca ihalede davacı tarafından teklif edilen
ürüne ait olarak sunulan tüm belge, katalog ve broşürlerin ya C firması tarafından
düzenlendiği veya bu belgelerde firmanın kaşe ve onayının bulunduğunun görüldüğü, anılan
hususların 4734 sayılı Kanun’un 17/d maddesindeki “ihalelerde bir istekli tarafından kendisi
veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekâleten birden fazla
teklif verme” durumuna girdiği, ihalede dolaylı teklif sunulması söz konusu olduğundan bu iki
417
şirketin aynı ihaleye teklif sunmalarının mevzuata aykırı olduğu, ihale işlemlerinin ve ihale
kararının iptaline ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek
bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi … ‘nun Düşüncesi : Temyize konu Mahkeme kararının
onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘nun Düşüncesi : İdare ve vergi
mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari
Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin
bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden
hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının
uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkimi’nin açıklamaları
dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosya tekemmül ettiğinden
yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeden, esası incelenip işin
gereği görüşüldü:
Dava, Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri
Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü tarafından 19.06.2008 tarihinde açık ihale usulü ile
yapılan “112 Acil Ambulanslarında Kullanılmak Üzere Lastik Koruma Solüsyonu Alımı”
ihalesine ilişkin olarak yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine ihale işlemlerinin ve ihale
kararının iptaline ilişkin Kamu İhale Kurulu’nun 24.09.2008 tarih ve 2008/UM.II-3985 sayılı
kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesi’nce, ihaleye katılan davacı şirket ile C
Petrol Ürünleri Otomotiv Lastik Zırhı Tekstil Kimyasal Maddeler Turizm Nakliye İnşaat Tic.
San. Ltd. Şti.’nin aynı ürünü teklif ettikleri, davacı firmanın anılan şirket tarafından
düzenlenen yetki belgesini kullandığı, yetki belgesinde C firması adına satışa yetkili
olunduğu, C’nin onayı ile kesin satış protokolü yapılabileceğinin belirtildiği, iki firma
arasındaki ilişkinin ihale dosyasında sunulan diğer belgelerden de anlaşıldığından bahisle
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17/d maddesi hükmüne aykırı davranıldığı gerekçesiyle
ihaleyi yapan idarece bu hüküm gözardı edilerek alınan ihale kararının mevzuata aykırı
olduğu sonucuna ulaşılarak ihale ve ihale işlemlerinin iptaline karar verilmesi üzerine bakılan
davanın açıldığının anlaşıldığı, olayda, C adlı şirketin B International Inc. adlı yabancı bir
şirketin Türkiye ana dağıtıcısı olduğu ve yabancı şirket adına resmî ve özel tüm ihalelere
girmek yetkisine sahip bulunduğu, ana dağıtıcılık yetkisine dayanarak davacı şirkete Ege
Bölgesi’nde C adına satış yetkisi de verdiği, davacı şirketin teklif dosyasında C’den aldığı yetki
belgesinin, üzerinde C’nin kaşe ve onayı bulunan belge, katalog ve broşürlerin yer aldığı,
ancak iki şirket arasında organik bağ olduğuna ilişkin herhangi bir iddianın bulunmadığının
görüldüğü, 4734 sayılı Kanun’un 17/d maddesinde kendisi ya da başkaları adına birden fazla
teklif verme halinin düzenlendiği, bir ürün markasının yetkili satıcısı olmanın bu yetkiyi veren
firmayla aynı ihaleye girilmesi halinde o firma adına teklif verileceği anlamına gelmeyeceği,
ana dağıtıcı firma ile yetkili satıcı firma arasındaki ilişkilerin ticaret hukuku kuralları ve
sözleşmeye göre belirlendiği, aksi kanıtlanmadığı sürece iki firmanın da ticari kararlarında
serbest olduğunun ya da organik anlamda bir birliktelik bulunmadığının kabulü gerektiği
sonucuna ulaşıldığı,buna göre, 4734 sayılı Kanun’un 17/d maddesi kapsamında bir eylemde
bulunulduğundan bahisle ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptali yolunda tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline
karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
4734 sayılı Kanun’un 5. maddesinde idarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde
saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların
uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla
sorumlu oldukları belirtilmiş, Kanun’un 17. maddesinin (d) bendinde alternatif teklif
verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına
doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekâleten birden fazla teklif verme halinin
yasak fiil ve davranışlar kapsamında değerlendirileceği kuralına yer verilmiş, Kanun’un 58.
maddesinin 3. fıkrasında ihale sırasında veya sonrasında bu fiil ve davranışlarda bulundukları
tespit edilenlerin idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri de hükme bağlanmıştır. Diğer
yandan Kanun’un 56. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde, ihale sürecinin devam etmesine
engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek bu Kanuna ve ilgili mevzuatına aykırı
bir durumun tespit edilmesi halinde ihale işlemlerinin iptal edileceği hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel
Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü tarafından 19.06.2008
tarihinde açık ihale usulü ile “112 Acil Ambulanslarında Kullanılmak Üzere Lastik Koruma
Solüsyonu Alımı” ihalesinin yapıldığı, ihaleye beş firmanın teklif zarfı verdiği, bunlardan
birinin teşekkür mektubu olduğu, aralarında davacının da bulunduğu diğer üçünün çeşitli
eksiklikler nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin kalan geçerli tek teklif sahibi olan
… şirketi üzerinde kaldığı, ihalede teklifi değerlendirme dışı bırakılan D Metal İnş.Ltd. Şti.
firması tarafından yapılan şikâyet başvurusunun reddi üzerine Kamu İhale Kurulu’na yapılan
itirazen şikâyet başvurusu sonucunda, dava konusu işlemle, başvuru sahibinin teklifinin
değerlendirme dışı bırakılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı, ancak davacı firma ile C
firmasının aynı ürünü teklif ettikleri, davacının, C firması tarafından düzenlenen yetki
belgesini kullandığı, yetki belgesinde “D Lastik İnş. Taah. Tur. Gıda. San. Tic. Ltd. Şti. C
adına satışa yetkilidir. … C’nin onayı ile …. satış protokolü yapmaya yetkilidir” denildiği, iki
firma arasındaki ilişkinin ihale dosyasında sunulan diğer belgelerden de açıkça anlaşılmakta
olduğu, bu durumun Kamu İhale Kanunu’nun 17/d maddesinde belirtilen ve yasak fiil ve
davranışlar arasında sayılan “Alternatif teklif verebilme halleri dışında ihalelerde bir istekli
tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da
vekaleten birden fazla teklif vermek” hükmüne aykırı olduğu gerekçesiyle mevzuata aykırılığı
tespit edilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu belirtilerek
ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.
İhalelerde rekabetin sağlanmasının koşullarından biri de katılımcıların aralarında
organik bağ ya da temsil ilişkisinin olmamasıdır. İhaleye katılan her isteklinin özgür iradesiyle
verdiği teklif sonucunda gerçekçi ve piyasa koşullarına uygun, kamu açısından da en
avantajlı teklifin elde edilmesi amaçlanmaktadır. Anılan husus, kamu kaynaklarının verimli
kullanılmasına etki ettiği gibi, ihalede tarafların aralarında anlaşma yaparak teklif bedellerini
belirlemelerine olanak sağlayacak hiyerarşik ilişkiler ya da temsil ilişkileri nedeniyle saydamlık
ilkesinin de ihlâline sebebiyet verebilecektir. Bu nedenle Kanun’un 17/d maddesinde sayılan
durumlar sadece ihale dışı bırakılma sebebi olarak öngörülmemiş, konunun önemi nedeniyle
bu fiillerin tespiti halinde yasaklama yaptırımı uygulanacağına da yer verilmiştir.
İdare Mahkemesi kararında belirtilen, aralarında organik bağ olmayan şirketlerin
ticari hayatın gerekleri doğrultusunda kendi kararlarını alabileceği ve piyasa koşullarına göre
hareket etmesinin asıl olduğu tespiti yerinde olmakla birlikte, kamu yararı amaçlanarak
belirlenen idare hukukuna özgü normların yorumlanmasında, temel ihale ilkelerinin ihlâli
sonucunu doğuracak ticari kuralların esas alınması mümkün değildir.
Bu durumda, C firmasının ve anılan firmanın Ege Bölgesi’ndeki yetkili temsilcisi
niteliğinde bulunan davacı firmanın aynı ihaleye birlikte katılmaları halinde fiilî olarak fiyat
rekabetinin sağlanamayacağı, ana dağıtıcıdan alınan ürünü teklif eden davacının bu firmadan
alınan maliyet bedelinin altında teklif veremeyeceği ve söz konusu durumun C firması
tarafından bilinecek olması nedeniyle tekliflerin gizliliğinin kısmen de olsa etkileneceği
hususları göz önünde bulundurulduğunda, ayrıca ihalede tek geçerli teklif kalması nedeniyle,
düzeltici işlemle giderilemeyecek aykırılıklardan dolayı ihale işlemlerinin ve ihale kararının

iptaline ilişkin dava konusu Kamu İhale Kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmadığı
sonucuna varıldığından, aksi yönde verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet
görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi
uyarınca Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 06.07.2009 tarih ve E:2009/281, K:2009/1012
sayılı kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen
Mahkeme’ye gönderilmesine 26.04.2010 tarihinde oybirliği ile karar verildi.