Götürü bedelli ihale işlerinde %10’u aşan imalâtın tespiti halinde bedelinin iş sahibi yararına olması koşuluyla yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleriyle belirlenmesi gerekir. Piyasa fiyatlarının içerisinde KDV, yüklenici kârı ve nakliye bedeli dahil olduğundan belirlenecek fiyatlara ayrıca bu kalemleri eklenmez.

KARAR : Dava eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak talebine ilişkin olup mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen karar taraflarca temyiz edilmiştir.

2-) Davacı davasında 19.07.2011 tarihli sözleşme ile … ile … Üniversitesi Hukuk Fakültesi bina inşaatı yapım işini üstlendiklerini, işin geçici kabulünün 07.10.2013 tarihinde yapıldığını, işin devamı sırasında %10 keşif artışı dışında fazla imalât yaptıklarını, bunların bedelinin ödenmediğini belirterek fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak 526.158,00 TL ilave iş bedelinin davalıdan tahsilini talep etmiş, davalı savunmasında sözleşme dışı olduğu iddia edilen imalâtların sözleşme kapsamındaki imalâtlar olduğunu, %10 artış kapsamında kalan imalâtların bedellerinin ödendiğini açıklayarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiş, mahkemece alınan bilirkişi kurulu raporu esas alınarak davanın 309.953,71 TL üzerinden kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Taraflar arasında düzenlendiği ihtilâfsız olan sözleşmenin 8. 2. 1 maddesinde sözleşme ekleri sayılmış olup sayılan ekler arasında Yapım İşleri Genel Şartnamesi de bulunmaktadır. Bu şartname 6100 Sayılı HMK’nın 193. maddesine göre delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemelerce görevi gereği kendiliğinden gözetilmesi gerekir.

Anılan şartnamenin 21. maddesinde götürü bedelli işlerde sözleşme kapsamında kalması halinde %10 fazla imalâtın sözleşme fiyatlarıyla yaptırılacağı hükmü bulunmaktadır. Bu nedenle sözleşme dışı imalâtlar yönünden inceleme yapılırken sözleşmenin ilgili hükümleri ile şartname hükümlerinin dikkate alınması zorunludur. Yapılacak incelemede %10’u aşan imalâtın tespiti halinde ise bedelinin 6098 Sayılı TBK’nın 526 ve devamı maddeleri gereğince iş sahibi yararına olması koşuluyla yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleriyle belirlenmesi gerekir. Dairemizin yerleşmiş uygulamalarına göre piyasa fiyatlarının içerisinde KDV, yüklenici kârı ve nakliye bedeli dahil olduğundan belirlenecek fiyatlara ayrıca bu kalemlerin eklenmemesi gerekir.

Somut olayda mahkemece alınan1. bilirkişi raporunda sözleşme eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri tartışılmaksızın yapıldığı belirlenen fazla imalâtların bedelleri Bayındırlık birim fiyatlarına göre hesaplanmış, 2. bilirkişi kurulu raporunda ise 1. bilirkişi kurulunun belirlediği fiyatlara nakliye bedeli eklenip yüklenici kârı düşülerek hüküm altına alınan miktar bulunmuştur. Bu haliyle hükme esas alınan raporun az yukarıda açıklanan ilkelere uygun olmadığı açıktır.

Mahkemece yapılması gereken iş konusunda uzman yeni bir bilirkişi kurulu oluşturularak öncelikle sözleşme kapsamında yapımı gereken imalâtların yapılıp yapılmadığının saptanması, bundan sonra %10 oranda yapıldığı belirtilen imalâtların belirlenip dava konusu edilen imalâtların sözleşme kapsamındaki imalâtlara dahil olup olmadığının denetime açık olarak belirlenmesi, sözleşme ve %10 oran dışında yapıldığının anlaşılması halinde bedellerinin KDV, yüklenici kârı ve nakliye bedeli dahil olan yapıldığı yıl piyasa fiyatları ile hesaplattırılıp sonucuna göre karar verilmesinden ibaret iken eksik inceleme ile davanın kısmen kabulüne karar verilmesi doğru olmamış, bozulması gerekmiştir.

(Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 20.05.2019 tarih ve E. 2018/4787, K. 2019/2408 sayılı kararı)