idarenin yükleniciye ait teminat mektubunu irad kaydetme sürecinde Davalı banka dava dışı lehtar şirketin bankaları nezdinde birden fazla hesabı olduğu teminat mektubu metninde açıkça ve özellikle avans bedelinin *nolu hesaba yatırılması gerektiğini davacı tarafın dava dışı şirketin iban numaraları farklı olan teminat mektubunda belirtilenin dışındaki başka hesabına ödeme yaptığını bu ödemelerin teminat mektubuna istinaden yapıldığının kabulünün mümkün olmadığını iddia ettiği dava kararı

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2016/1197 Esas
KARAR NO : 2020/88

DAVA : İtirazın İptali (Bankacılık İşlemlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 07/12/2016
KARAR TARİHİ : 30/01/2020

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Bankacılık İşlemlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili tarafından mahkememize sunulan 07/12/2016 havale tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin …’de kentsel dönüşüm projelerinden birini yapmak üzere işe başladığını ve proje ile ilgili bir takım işleri … Ltd. Şti. firmasına ihale ettiğini, sözleşme gereğince dava dışı…Tic. Ltd. Şti. tarafından davalı bankaya 25.000,00 TL bedelli avans teminat mektubunun düzenlettirilerek müvekkili şirkete verildiğini, dava dışı … Tic. Ltd. Şti.’nin müvekkili ile akdedilen yüklenici sözleşmesindeki yükümlülüklerini yerine getirmediğini, bunun üzerine Teminat mektubunun nakde çevrilmesi talebi ile 23/11/2015 tarihinde davalı bankaya başvurulduğunu, davalı bankaya yapılan 23/11/2015 tarihli başvuruda avans teminat mektubunun paraya çevrilmesinin talep edildiğini, yapılan başvuruya karşılık davalı bankanın verdiği cevapta avans teminat mektubunun paraya çevrilmesi taleplerinin reddedildiğini, red gerekçesi olarak da teminat mektubu metninde öngörülen yürürlük şartının gerekleşmediği, … numaralı hesaba avans bedelinin gönderilmediğinin ileri sürüldüğünü, teminat mektubu metnin öngördüğü yürürlük şartlarının müvekkili tarafından yerine getirildiğini, bu kapsamda 23.270.625,00 TL’nin dava dışı … Ltd. Şti’nin … Bankasının nezdinde bulunan … numaralı hesabına teminat mektubuna konu avans bedeli açıklaması ile yatırıldığını, avans teminat mektubu metninin bir diğer şartı olan 25/11/2016 tarihine kadar başvuru şartının da 23/11/2016 tarihinde yapılan başvuru ile yerine getirildiğini, davalı bankanın teminat mektubu bedelini ödemediğini, davalıya … 19. Noterliğinin … tarihli … yevmiye nolu ihtarnamenin gönderildiğini, 27/07/2016 tarihinde davalıya tebliğ edilen ihtarnameden davalı bankadan … tarih, … no, … ref. Nolu teminat mektubuna karşılık 23.270.670 TL’nin müvekkili davacıya ödenmesinin talep edildiğini, davalının ihtarnameye cevap vermediği gibi avans teminat bedelini de ödemediğini, bu nedenle müvekkili tarafından davalı banka aleyhinde … 23. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyası ile icra takibine geçildiğini, davalının takibe itirazı neticesinde takibin durduğunu beyan ederek, davalı tarafından … 23. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasında takibe itirazının iptali ile takibin devamına, davalıya alacağın %20’sinden az olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalıya usulüne uygun dava dilekçesi, duruşma gün ve saati tebliğ edilmiş, davalı vekili tarafından sunulan cevap dilekçesinde özetle; teminat mektubunun tazminine ilişkin şartların gerçekleşmediği paranın dava dışı … San ve Tic. Ltd. Şti.’nin … Bankası A.Ş. Nezdinde bulunan … nolu hesabına geçmesi gerektiğini, bu durumun mektubun geçerliliği açısından şart olduğunu, davacı tarafından bu şartın yerine getirilmediğini, … Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasından teminat mektubunun nakde çevrilmesine engelleyecek tedbir kararı verildiğini, tedbir kararı var iken müvekkili bankanın teminat mektubunu nakde çevirmesinin mümkün olmadığını, … Tic. Ltd. Şti. ile yapmış oldukları sözleşme uyarınca müvekkili banka tarafından düzenlenerek verilen 25.000,00 TL bedelli avans teminat mektubunun dava dışı şirketin sözleşme gereğince sorumluluklarını yerine getirmemesi üzerine avans teminat mektubunun nakde çevrilmesi talebinin yerine getirilmesi için teminat mektubunun tazminine ilişkin şartların yerine getirilmediğini, mektubun geçerlilik şartı olan 25.000,00 TL’nin eksiksiz yatırılması şartının gerekleşmediğini, dava dışı …Tic. Ltd. Şti.’nin müvekkili bankadaki … nolu hesabına 25.000,00 TL’nin gelmesine ilişkin şart yerine gelmediği gibi … Şb.’sindeki muhtelif hesaplarına 25.000,00 TL değil 23.270.625,00 TL ödendiğini bu durumun mektup metnindeki şartın yerine gelmediğinin açık göstergesi olduğunu, paranın … nolu hesabın avans mektubuna özel açılmış bir hesap olduğunu, bu hesaba gelecek avans bedeli üzerine banka tarafından bloke konulduğunu, ancak dava dışı şirketin diğer hesaplarında günlük nakit akış işlemleri yapılmakta olduğundan bloke konulamadığını, avans bedelini ödenmesi gereken hesabın teminat mektubu metninde açıkça belirtildiğini, buna rağmen davacı tarafın teminat mektubunda belirtilen hesaba avans bedellerini ödemediği için yürürlülük şartı yerine gelmeyen mektubun tanzimi talebinde bulunulması ve bu talebin banka tarafından kabul edilmesinin mümkün olmadığını, teminat mektubunda belirtilen şart yerine gelmediğinden ve mektubun hükümsüz kalacağına ilişkin mektup metninde belirtilen 25/11/2015 tarihi geçmiş olduğundan dava dışı müvekkili banka müşterisi …Tic. Ltd. Şti. Açısından mektubun risk düşümünün yapıldığını, bu durumda müvekkili bankanın Teminat açısından davacıya karşı olan yükümlülüğü son bulduğundan dava dışı şirkete ihbar edilmesi gerektiğini beyan ederek davanın reddi ile davacının asıl alacağın %20’sinden az olmamak üzere kötüniyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizce davalının İhbar talebi üzerine dava … Tic. Ltd. Şti.’ne ihbar edilmiştir. İhbar olunan herhangi bir beyanda bulunmamıştır.
Mahkememizce davaya dayanak … 23. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyası celp edilmiş, tetkikinde; dosyamız davacısı … A.Ş. tarafından dosyamız davalısı … Bankası A.Ş. Aleyhinde … tarih … no, … ref.no.lu teminat mektubu alacağı olarak 23.270.625,00 TL asıl alacak, 2.016.256,21 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 25.286.881,21 TL alacağın tahsili bakımından icra takibine geçildiği ve davalının takibe itirazı neticesinde takibin durduğu görülmüştür.
Dosyamız tüm dosya kapsamı ve tarafların iddia ve savunmaları sundukları deliller, banka kayıtları incelenerek dava konusu edilen teminat mektubunun avans teminat mektubu olup olmadığı, teminat mektubunun tanzim şartlarının oluşup oluşmadığını, davacının davalı bankadan alacaklı olup olmadığı varsa miktarının nelerden ibaret ve ne kadar olduğu konusunda rapor alınmak üzere resen tayin edilen Bankacı Bilirkişiler …, … ve …’e tevdi edilmiş, bilirkişi heyeti 08/11/2017 tarihli kök raporda; davalı banka tarafından davacı şirkete hitaben dava dışı … Tic. Ltd. Şti. Lehine 22/11/2012 tarihinde … No’lu .. Ref. No’lu 25.000,00 TL limitli Avans Teminat Mektubu düzenlenerek verildiği, davacı şirketçe dava dışı …Tic. Ltd. Şti.’nin davalı banka nezdideki hesabına …Tic. Ltd. Şti. Teminat mektubuna konu avans bedeli açıklaması ile toplam 23.270.625,00 TL EFT yapıldığını, dosya içeriğine göre davacının davalı bankadan 23/11/2015 tarihinde yazılı olarak tazmin talebinde bulunduğu, davaya konu teminat mektubunun 25.000,00 TL’ye kadar olan kısmı talep edildiğinden, öte yandan mektubun yazılı tazmin talebi 25/11/2015 tarihinden önceki bir tarih olduğundan yatırılan avans ödemesi kadar yani 23.270.625,00 TL’lik tazmin talebinin yerinde olduğu, davacı şirketin davalı bankadan yatırdığı avans ödemesi olan 23.270.625,00 TL tutarında asıl alacak ve 2.016.256,21 TL işlemiş faiz olmak üzere 25.286.881,21 TL alacaklı olduğunun söylenebileceği hususlarını rapor etmişlerdir.
Mahkememiz tarafından bilirkişilerce asıl alacağa 2.016.256,21 TL faiz işletilmesi gerektiği bildirilmiş ise de bu faiz rakamına nasıl ulaşıldığının raporda açıkça gösterilmediği gerekçesi ile davalının itirazlarının da değerlendirilmesi ve faiz hesabının denetime açık şekilde yapılması açısından bilirkişilerden ek rapor alınmasına karar verilmiş olup, bilirkişi heyeti 28/05/2018 tarihli ek rapor ile; davalı banka tarafından davacı şirkete hitaben dava dışı … Tic. Ltd. Şti. Lehine … tarihinde … No’lu … Ref. No’lu 25.000.000 TL limitli avans teminat mektubu düzenlenerek verildiği, davacı şirketçe dava dışı … Tic. Ltd. Şti.’nin davalı banka nezdindeki hesabına dava dışı …Tic. Ltd. Şti. teminat mektubuna konu avans bedeli açıklamış ile toplam 23.270.625,00 TL EFT yapıldığı, dosya içeriğine göre davacının davalı bankadan 23/11/2015 tarihinde yazılı olarak tazmin talebinde bulunulmuş olduğu, davaya konu teminat mektubunun 25.000.000 TL’ye kadar olan kısım talep edildiğinden öte yandan mektubun yazılı tazmin talebi 25/11/2015 tarihinden önceki bir tarih olduğundan, diğer bir deyişle süresi içerisinde tazmin talebinde bulunulduğundan yatırılan avans ödemesi kadar yani 23.270.625,00 TL’lik tazmin talebinin yerinde olduğu kanaatlerini değiştirecek bir hususa rastlanılmadığı, tarafların hukuki nitelikteki taleplerinin değerlendirilmesinin mahkemenin uhdesinde olduğu, mahkemece verilen görevlendirme kararı doğrultusunda hesaplamaya göre davacı şirketin davalı bankadan 23.270.625,00 TL tutarında asıl alacak ve 1.834.235,29 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 25.104.860,29 TL alacaklı olduğu, davacı şirketin ise 23.270.625,00 TL asıl alacak ve 2.016.256,21 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 25.286.881,21 TL alacak talebine bulunmuş olduğu, davacının tespit edilen tutarı aşan talebinin yerinde olmadığı hususlarını ek raporları ile tespit etmişlerdir.
Mahkememizce davalının ödeme belgesi olarak sunduğu dekontların 25.000.000,00 TL’lik teminat mektubunun geri ödenmesine dair olup olmadığı bu ödemelerin başka teminat mektuplarına ilişkin yapılıp yapılmadığı, davalı bankadan mono hesap uygulanması olup olmadığı, davalının 10/0/2019 tarihli dilekçesinde belirttiği 1,2,3,4 nolu bentlere ilişkin itirazlarının değerlendirilerek önceki bilirkişilerden 2. ek raporun alınmasına karar verilmiş olup, bilirkişi heyeti 08/11/2019 tarihli 2. Ek raporları ile; davalı bankanın dava konusu ile ilgisi olmayan, iddia ve savunmayı genişletici bir takım yeni savlarda bulunduğu, bankanın bankacılık uygulama yazılımının sisteminin denetlenmesi manasına geldiğini düşündükleri bir takım denetim ve çözümlemelerin, bağımsız denetim fonksiyonunun huzurdaki davada görev alan bilirkişi heyetince görev alanına girmediği, esasen kök ve ek raporlar ile bilirkişi kurulunca mütalaa edilerek genel kabul görmüş bankacılık uygulamaları, izleme ve denetlemeye imkan verecek şekilde iddia ve savunmayı karşılar şekilde hazırlandığı, davalının cevap dilekçesi ile … Şubesindeki muhtelif hesaplarına 25.000.000 TL değil, 23.270.625,00 TL ödendiği, bu durumun mektup metnindeki şartın yerine gelmediğinin açık göstergesi olduğu açıklamasından, esasen davacı şirket tarafından 23.270.625,00 TL avans ödemesi yapıldığının kabulünde olduğu, bankaların BDDK, TMSF, SPK MASAK gibi Bankacılık denetim ve gözetimi altında çalışan kuruluşlar oldukları, TEK Düzen Hesap Planına, Bankalar Kanuna sıkı sıkıya bağlı oldukları ve bilişim sistemlerinin farklı farklı uygulamalar içermesinin mümkün olmadığı dikkate alındığında davacının avans ödemesini davalı banka nezdindeki … Yapıya ait özlük hesabına yapıldığı, bu hesabın hesaplar açısından herhangi bir öneminin bulunmadığı, dosya içeriğine göre davacının davalı bankadan 23/11/2015 tarihinde yazılı olarak tazmin talebinde bulunduğu, davaya konu teminat mektubunun 25.000.000 TL’ye kadar olan kısım talep edildiğinden, öte yandan mektubun yazılı tazmin talebi 25/11/2015 tarihinden önceki bir tarih olduğundan, diğer bir deyişle süresi içerisinde tazmin talebinde bulunulduğundan yatırılan avans ödemesi kadar 23.270.625,00 TL’lik tazmin talebinin yerinde olduğu hususlarını 2. Kez alınan ek raporları ile tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı tarafından mahkememizin yetkisine yönelik itirazda bulunulmuş olup, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun “İfa yeri” yeri başlıklı 89. Maddesi ile borcun ifa yerinin, tarafların açık veya örtülü iradelerine göre belirleneceği, aksine bir anlaşma yoksa, para borçlarının, alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde, parça borçlarının sözleşmenin kurulduğu sırada borç konusunun bulunduğu yerde, bunların dışındaki bütün borçların ise doğumları sırasında borçlunun yerleşim yerinde ifa edileceği, alacaklının yerleşim yerinde ifası gereken bir borcun doğumundan sonra alacaklının yerleşim yerini değiştirmesi sebebiyle ifa önemli ölçüde güçleşmiş ise borcun alacaklının önceki yerleşim yerinde ifa edilebileceği hususları, borcun ifası yönünde uygulanacak hükümler olarak düzenleme konusu yapıldığı davacının adresinin mahkememiz yargı alanı içinde kaldığı anlaşıldığından TBK 89/1 maddesi uyarınca davalının mahkememizin yetkisine yönelik itirazının reddine karar verilerek açık yargılamaya devam olunmuştur.
Davacı şirket ile davalı banka ile akdedilen 21/09/2012 tarihli ve 100.000.000 TL limitli çerçeve nitelikli süresiz genel kredi sözleşmesine istinaden davacı şirkete hitaben dava dışı …Tic. Ltd. Şti. lehine 22/11/2012 tarihinde 25.000.000,00 TL limitli avans teminat mektubu düzenlenerek verilmiştir. Teminat mektubunun içeriğinde … Tic. Ltd. Şti.’ne avans olarak ödenecek 25.000.000,00 TL’ye kadar olan kısmın … Bankası A.Ş.’nin müşterek ve müteselsil borçlu sıfatı ile garanti ettiği …Tic. Ltd. Şti.’nin avans tutarını ilk yazılı talebi üzerine protesto çekmeye hüküm ve adı geçenin iznini almaya gerek kalmaksızın ve adı geçen ile arasında ortaya çıkacak herhangi bir uyuşmazlık ve bunun akibeti ve kanuni neticeleri nazara alınmaksızın 25.000.000,00 TL tutara kadar talep edilecek meblağın nakden ve tamamen ve yazılı talep tarihinden ödeme tarihine kadar geçen günlere ait kanuni faizi ile birlikte ödeneceği … Bankası A.Ş.’nin imza atmaya yetkili temsilcisi ve sorumlusu sıfatı ile … Bankası A.Ş. ad ve hesabına taahhüt ve beyan edildiği, teminat mektubunun, mektuba konu avans bedeli olan 25.000.000,00 TL’nin …Tic. Ltd. Şti. firmasının … nezdindeki … nolu hesabına geçtiği anda yürürlüğe gireceği teminat mektubunun 25/11/2015 tarihine kadar geçerli olduğu, bu tarihe kadar tazmin talebinde bulunulmadığı takdirde hükümsüz olacağının yazılı olduğu görülmüştür.
Davacı tarafından 29/11/2012 tarihinde 8.938.225,00 TL …bank’tan EFT ile … nolu hesaba, 06/12/2012 tarihinde 8.929.400,00 TL …bank’tan EFT ile … nolu hesaba, 06/12/2012 tarihinde 3.720.000,00 TL… Bankası A.Ş.’den havale ile … nolu hesaba, 07/12/2012 tarihinde 600.000,00 TL …bank’tan EFT ile … nolu hesaba 11/12/2012 tarihinde 783.000,00 TL Denizbank’tan EFT ile … nolu hesaba, 29/03/2013 tarihinde 300.000,00 TL Denizbank’tan EFT ile … nolu hesaba gönderilmiştir.
Mahkememize ibraz edilen ödeme dekontlarının yapılan incelemesinde; davacı tarafından 29/11/2012 tarihli 8.938.225,00 TL, 06/12/2012 tarihinde 8.929.400,00 TL, 07/12/2012 tarihinde 600.000,00 TL, 11/12/2012 tarihinde 783.000,00 TL olarak yapılan toplam 19.250.625,00 TL’lik ödemeye ilişkin dekontlarda … Tic. Ltd. Şti.’nin teminat mektubuna konu avans bedeli açıklaması bulunduğu, diğer ödemelerde teminat mektubu bedeline ilişkin herhangi bir açıklamanın olmadığı görülmüştür.
Davalı banka tarafından düzenlenen teminat mektubu, ilk talepte ödeme kaydını havi nitelikte bir mektuptur. İlk talepte ödeme kaydını havi banka teminat mektuplarında banka, muhatabın talebi üzerine herhangi bir itiraza mahal vermeden ve muhataptan teminat mektubuna dayanarak talepte bulunma hakkının olduğunu ispat etmesine gerek kalmadan ödeme yapmayı taahhüt etmektedir. Kural olarak ilk talepte ödeme kaydını havi banka teminat mektuplarında banka, yalnızca şekli manada inceleme yapma yetkisini haiz olup, esasa ilişkin herhangi bir inceleme yapma hak ve yetkisini haiz değildir. Bu sebeple de ilk talepte ödeme kaydını havi banka teminat mektuplarının esas itibariyle muhatap lehine olduğu kabul edilmektedir. Bu kuralın iki önemli istisnası bulunmaktadır. Birincisi, banka, teminat mektubu sözleşmesinin tarafı sıfatıyla kendisine ait olan defileri ileri sürerek ödemeden kaçınabilecektir. İkinci istisna da, lehdarın mahkemelerden ihtiyati tedbir kararı alarak, bankanın ilk talepte ödeme kaydını havi teminat mektuplarının ödenmesine engel olabilmesi halidir. Öte yandan, muhatabın talebinin haksız olduğunu, dürüstlük kuralı ile ( MK. m. 2 ) bağdaşmadığını kesin olarak bilen bankanın “ilk talepte” kaydına rağmen muhataba ödeme yapmaktan kaçınabilmesi gerekir. ilk talepte ödeme kaydını havi banka garantilerinde banka, lehdarın her uyarısını değil,likit delillere dayanan uyarısını dikkate almak zorundadır. Örneğin, lehtar, asıl ilişkiden doğan borcunu ödediğini ispat eden belgeleri bankaya ulaştırmış ve bankadan teminat mektubunun serbest bırakılmasını istemiş ve bu arada muhatap teminat mektubunu iade etmek yerine bankadan ödeme talebinde bulunmuş ise, banka ödemeden kaçınmalıdır çünkü bu halde teminat mektubu ile güvence altına alınan riskin gerçekleşmediği, dolayısıyla da yapılan ödeme talebinin hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğu aşikardır. Hukuk düzenleri de hakkın kötüye kullanılmasını korumazlar. ( Doç. Dr. Vahit Doğan, Banka Teminat Mektupları, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara 2002, s. 52- 55, 182-183 )
Teminat mektubunun metninde 25.000.000,00 TL’nin dava dışı …Tic. Ltd. Şti’nin … nolu hesabına eksiksiz yatırılması durumunda geçerlilik kazanacağı, ayrıca teminat mektubu üzerinde … Asliye Ticaret Mahkemesinin …Esas sayılı dosyasından tedbir kararı bulunduğu, bu sebeple teminat mektubunun tazmin edilmesinin mümkün olmadığı davalı tarafından savunularak davanın reddi talep edilmiştir.
… Asliye Ticaret Mahkemesinin 2016/14 Esas, 2016/567 Karar sayılı dosyasında dava dışı …Tic. Ltd. Şti’nin iflas erteleme davasının görülmekte olduğu, 09/01/2014 tarihli iflas erteleme davasına ilişkin İİK 179. maddesi uyarınca ihtiyati tedbir kararları alındığı, kararın 2. maddesinde teminat mektuplarının paraya çevrilmesinin tedbiren önlenmesine ilişkin tedbirin bulunduğu, davacının teminat mektubunda belirlenen 25/11/2015 tarihinden önce 23/11/2015 tarihinde tazmin talebinde bulunduğu, davalı banka tarafından tazmin talebinin … 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 09/01/2014 tarihli kararı uyarınca teminat mektuplarının paraya çevrilmesinin tedbiren önlendiği, teminat mektubu metninde öngörülen yürürlük şartının gerçekleşmediği … numaralı hesaba avans bedelinin gönderilmediği gerekçesi ile tazmin talebinin yerine getirilemeyeceğini 24/11/2015 tarihinde davacıya bildirildiği, … Asliye Ticaret Mahkemesinin… Esas, …sayılı kararının 5. maddesinin “e” bendinde muaccel alacaktan kaynaklanan takas, mahsup, hapis, temlik uygulamalarının 3. şahıslar tarafından davacı lehine verilen ipotek ve rehinlerin, kefaletlerin ve banka teminat mektuplarının ihtiyati tedbir kapsamı dışında tutulmasına karar verildiği, dava konusu edilen teminat mektubunun ihtiyati tedbire konu yapılmadığı, teminat mektubu üzerinde bulunan tedbirin 30/06/2016 tarihinde mahkemece kaldırılmış olduğu görülmüştür.
Davacı tarafından 25/07/2016 tarihli ihtar ile davalı bankaya avans teminat mektubu bedeli olarak yatırılmış olan 23.270.625,00 TL’nin ödenmesi talep edilmiş, davalı banka … Noterliğinin … tarihli, … yevmiye numaralı cevabi ihtarnamesi ile teminat mektubunun geçerlilik kazanabilmesi için … Tic. Ltd. Şti’nin bankaları nezdindeki … nolu hesaba 25.000.000,00 TL’nin gelmesi gerektiğini, 25.000.000,00 TL’nin teminat mektubunda geçen hesaba yatırılmadığını, bu nedenle teminat mektubunun geçerlilik kazanmadığını bildirerek mektubu nakde çevirme yükümlülükleri bulunmadığını davacıya bildirmiştir.
Teminat mektubu üzerindeki ihtiyati tedbir kararı kaldırılmış olduğundan, davalı bankanın tedbirin kaldırıldığı tarih itibari ile teminat mektubunu tazmin sorumluluğu doğmaktadır. Ancak davalı teminat mektubu metninde yer alan geçerlilik şartlarının yerine getirilmediği gerekçesi ile davacının tazmin talebini reddetmiştir.
Teminat mektubu metninde 25.000.000,00 TL’nin dava dışı … Tic. Ltd. Şti’nin … nolu hesabına yatırılacağının yer almaktadır.
Davacının teminat mektubunda yer alan davacı taraf dava dışı …Tic. Ltd. Şti’nin teminat mektubunda yer alan … hesabına 23.270.625,00 TL para yatırmış bu bedelin 19.250.625,00 TL’lik kısmına ilişkin dek avans teminat mektubuna ilişkin olduğuna yönelik dekontta açıklamada bulunduğu görülmüştür.
Bankalar bir güven kurumu olup, davalı banka tarafından dava dışı lehtarın başka bir hesabına çeşitli tarihlerde avans teminat mektubu açıklaması ile yapmış olduğu ödemeler kabul edilmiş, lehtarın bu hesabına yapılan avans ödemesinin geçerli sayılabileceği yönünde güven ve kanaat oluşturulmuştur. (Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 2016/14309 Esas, 2017/2401 Karar sayılı 23/03/2017 tarihli ilamı da bu yöndedir.)
Davalı banka teminat mektubunda 25.000.000,00 TL’ye kadar limitli avans teminat mektubu düzenlemiş olup, 19.250.625,00 TL’nin avans teminat mektubu ödemesi için yatırıldığı bildirilmiş olduğundan, 19.250.625,00 TL bedelden sorumludur.
Davalı banka dava dışı lehtar şirketin bankaları nezdinde birden fazla hesabı olduğu, teminat mektubu metninde açıkça ve özellikle avans bedelinin 1368064-6 nolu hesaba yatırılması gerektiğini, davacı tarafın dava dışı şirketin iban numaraları farklı olan teminat mektubunda belirtilenin dışındaki başka hesabına ödeme yaptığını, bu ödemelerin teminat mektubuna istinaden yapıldığının kabulünün mümkün olmadığını iddia etmiştir.
Davacı tarafından EFT yapılmak sureti ile dava dışı şirketin teminat mektubunda belirtilen … nolu hesabı yerine … nolu hesabına ödeme yapıldığı ve bu hesabın iban numarasının farklı olduğu delil olarak sunulan ödeme dekontlarından anlaşılmıştır.
TBK’nın 555.maddesi uyarınca “Havale, havale edenin, kendi hesabına, para, kıymetli evrak ya da diğer bir misli eşyayı havale alıcısına vermek üzere havale ödeyicisini; bunları kendi adına kabul etmek üzere havale alıcısını yetkili kıldığı bir hukuki işlemdir”. HGK’nın 20.04.2016 tarih ve 2016/269-529 sayılı kararı uyarınca da, havale, nitelik olarak bir borcun ödeme vasıtasıdır. Eş söyleyişle, havalenin, mevcut bir borcun ödenmesi amacıyla yapıldığı yolunda yasal karine mevcuttur. Somut olayda davacı tarafından EFT ile …bank üzerinden dava dışı … Ltd Şti.’nin davalı banka nezdindeki hesabına teminat mektubuna konu avans ödemesi açıklaması ile para gönderildiğinin açık olduğu, EFT talimatını yerine getiren dava dışı …bank’ın havaleyi davacının gösterdiği iban numarasına ve davacının bildirdiği alıcı şirket hesabına geçirdiği, iban numarasının alıcı ünvanı ile uyumlu olup olmadığının olup olmadığını denetleme ve karşılaştırma sorumluluğunun alıcının hesabının bulunduğu, alıcının bankası tarafından yapılması gerektiği, alıcının bankasının iban numarası ile alıcının ünvanını ve dekont üzerindeki “… Tic. Ltd Şti. avans teminat mektubu bedeli içindir.” ibaresini kontrol etme yükümlülüğü bulunduğu, davalı banka tarafından avans teminat mektubu bedeli içindir açıklamalı ödemeler kabul edilerek gönderende haklı güven oluşturulduğu davalı bankanın dava dışı şirketin başka hesabına avans teminat mektup bedeli yatırıldığını ileri sürerek teminat mektubu bedelini tazminden kaçınamayacağı sonucuna varılmıştır.
Tüm dosya kapsamı ve delillerin değerlendirilmesi neticesinde: Davalı bankanın avans teminat mektubu bedeli içindir açıklaması ile yapılan toplam 19.250.625,00 TL bedelden sorumlu olduğu davacının 25 Temmuz 2016 tarihli ödeme talebine ilişkin ihtarnamesine karşılık davalı tarafından çekilen 08.08.2016 tarihli cevabi ihtarname ile mektup bedelinin ödenmeyeceği bildirildiğinden davalının bu tarih itibariyle temerrüde düştüğü kabul edilerek 19.250.625,00 TL asıl alacağa takip tarihine kadar 17 günlük 95.450.92 TL avans faizi işletmek gerektiği anlaşıldığından davanın kısmen kabulüne, itirazın kısmen iptaline, takibin 19.250.625,00 TL asıl alacak, 95.450,92 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 19.346.075,92 TL üzerinden devamına, asıl alacak 19.250.625,00 TL’ye takip tarihinden itibaren avans faizi işletilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, davalı tarafından taraflarca belirlenebilir likit alacak miktarına kötü niyetli olarak itiraz edildiğinden, kabul edilen toplam alacak miktarı üzerinden % 20 oranında icra inkar tazminatının davalıdan tahsiline, davalının tazminat talebinin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M / Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KISMEN KABULÜNE, itirazın kısmen iptaline, takibin 19.250.625,00 TL asıl alacak, 95.450,92 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 19.346.075,92 TL üzerinden devamına, asıl alacak 19.250.625,00 TL’ye takip tarihinden itibaren avans faizi işletilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, davalının tazminat talebinin reddine,
2-Kabul edilen nakit alacak miktarı üzerinden hesaplanan 3.869.215,18 TL % 20 tazminatın davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 1.321.530,45 TL nispi karar ve ilam harcından, başlangıçta yatırılan 343.542,03 TL peşin harç ile 126.397,75 TL icra veznesine yatırılan harç olmak üzere toplam 469.939,78 TL harcın mahsubu ile eksik harç olan bakiye 851.590,67 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
4-Davacı tarafından yatırılan 469.939,78 TL toplam harç ile, yine davacı tarafından yapılan 3.612,50 TL yargılama giderinin davanın kabul edilen kısmına tekabül eden 2.539,58 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 9,00 TL yargılama giderinin davanın red edilen kısmına tekabül eden 2,67 TL’nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, bakiye kısmın davalı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesince davanın kabul edilen kısmı üzerinden hesaplanan 282.085,75 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesince davanın red edilen kısmı üzerinden hesaplanan 170.344,90 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-Taraflarca yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın, talep halinde ve karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
Dair davacı vekili ile davalı vekillerinin yüzlerine karşı tebliğden itibaren 2 haftalık sürede HMK 341. maddesi uyarınca istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 30/01/2020

Başkan
¸e-imzalıdır
Üye
¸e-imzalıdır
Üye
¸e-imzalıdır
Katip
¸e-imzalıdır

HARÇ BEYANI
1.321.530,45 TL K.H.
469.939,78 TL P.H. ve İ.C.H.
845.070,41 TL B.İ.H.

DAVACI YARGILAMA GİDERİ
3.300,00 TL B.KİŞİ
312,50 TL POSTA
3.612,50 TL TOPLAM YARGILAMA GİDERİ

DAVALI YARGILAMA GİDERİ
9,00 TL POSTA
9,00 TL TOPLAM YARGILAMA GİDERİ
¸ İşbu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerine göre UYAP sistemi üzerinden e-imza ile imzalanmıştır.