BAŞVURU SAHİBİ:

Dragos Tem. Per. Des. Hizm. San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2023/1241384 İhale Kayıt Numaralı “Evde Hasta Yıkama ve Kuaförlük Hizmet Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından 11.12.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Evde Hasta Yıkama ve Kuaförlük Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Dragos Tem. Per. Des. Hizm. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 29.02.2024 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 01.03.2024 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 11.03.2024 tarih ve 136448 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 11.03.2024 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2024/345 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale üzerinde bırakılan Metin AKTAY tarafından sunulan yeterlilik belgelerinin İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde belirtilen kriterleri karşılamadığı ve sunulan belgelerin detaylı olarak incelenmesi gerektiği,

2) a) Personele verilmesi gereken asgari ücret farkları, yemek ve yol bedellerinin eksik hesaplandığı ve maliyetlerin düşürüldüğü,

b) Teknik Şartname’de belirtilen sarf malzemeler ile personel kıyafetlerinin maliyete dahil edilmediği ve aşırı düşük teklif açıklamasında belirtilen birim fiyatların anılan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yer alan açıklamalar çerçevesinde belgelerle tevsik edilmediği, ihale konusu hizmetin ifasında kullanılacak araca ilişkin giderler ile zorunlu trafik sigortası, kasko sigortası, motorlu taşıtlar vergisi, egzoz ve fenni muayene giderleri ile ilgili aracın kiralama ve/veya amortisman giderlerine, bakım ve onarım giderleri ile yedek parça ve sarf malzeme giderlerine ilişkin açıklama sunulmadığı, sunulan açıklamada ise tevsik edici belgelere yer verilmediği,

c) Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin kullanılabilmesi için teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) belgelerinin tanzim edilmesi ve fiyat teklifi ekinde sunulması gerektiği, ilgili firma tarafından tutanakların sunulmadığı, sunulan tutanaklarda ise ortalama birim maliyet ve ortalama birim satış tutarlarının yanlış hesaplandığı, maliyetler düşük gösterilerek fiyat avantajı sağlandığı, henüz beyannamesi verilmemiş alış ve/veya satış faturalarına göre belgelerin tanzim edildiği, alış ve/veya satış faturalarının gerçeği yansıtmadığı, fiyat teklifi veren firmaların açıklamaya konu ilgili ürünlerin alış ve satışı konusunda faaliyet göstermediği, “Fatura Bilgileri Tablosu”nun doldurulmadığı ve/veya hatalı/eksik bilgilerle doldurulduğu, ilgili tabloda alış ve/veya satış miktarları ile toplam tutar hesaplamalarının hatalı yazıldığı, ilgili firmadan belgelerin tanzim edilmesinde esas alınan alış ve/veya satış faturalarının teyit edilmesi gerektiği

d) Meslek mensubuna ait faaliyet belgesi, imza beyanı, fiyat teklifi veren firmanın yetkilisine ait imza beyanı ve yetki belgeleri sunulmadığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik Başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde şikâyet ve itirazen şikâyet dilekçelerinde aranması gereken asgari unsurların neler olduğu belirtilmiş olup başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin belirtilmesi gerektiği bu unsurlardan biridir.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları ise Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.

 (2) Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir;…

 ç) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller…” hükmü yer almaktadır.

Ayrıca İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “İtirazen şikayet başvurularında aranılacak şekil unsurları” başlıklı 11’inci maddesinde anılan Yönetmelik’in 8’inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde “başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin” başvuru dilekçelerinde belirtilmesi ve başvuruda bulunulan hususların da dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerektiği ortaya konulmuştur. Bu bağlamda işlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde, aynı Yönetmelik’in 8’inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin sorumluluğun başvuru sahibine ait olacağı, dolayısıyla bu hususa dikkat edilmesi gerektiği açıklanmıştır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.

 (2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.

 (3) Kuruma itirazen şikayet süresi; şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.” hükmü,

 “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Süreler;

 a)İlana yönelik başvurularda ilk ilan tarihini,

 b)Ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümleri için dokümanın  EKAP üzerinden e-imza kullanılarak indirildiği tarihi, zeyilnameye yönelik başvurularda ise zeyilnamenin bildirildiği tarihi,

c)İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,

 ç) Şikayet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,

 d) İhalenin iptali kararına karşı yapılan itirazen şikayet başvurularında ise iptal kararının bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi,

 izleyen günden itibaren başlar.

 (2) Tatil günleri sürelere dahildir. Sürenin son gününün tatil gününe rastlaması halinde, süre tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar. Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının, ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi isteklinin “İhale üzerinde bırakılan Metin AKTAY tarafından sunulan yeterlilik belgelerinin İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde belirtilen kriterleri karşılamadığı ve sunulan belgelerin detaylı olarak incelenmesi gerektiği” yönündeki iddialarına ilişkin itirazen şikâyet dilekçesinde somut bir belirleme yapılmadığı, bu nedenle bahse konu iddiaların genel nitelikte hukuka aykırılık ifadeleri içerdiği ve dolaylı olarak idarece incelenen tüm yeterlik belgelerinin baştan sona tamamen yeniden incelenmesi ve değerlendirilmesi talebini içerdiği anlaşılmıştır. Diğer yandan Kurumun ihale komisyonlarının yerine geçip, resen inceleme sonucunu doğuracak şekilde işlemleri baştan sona yeniden inceleme yetkisi bulunmamaktadır.

Ayrıca, ihale sürecinde hukuka aykırı olduğu iddia edilen işlem ve eylemlerin farkına varıldığı/varılmış olması gereken tarihi izleyen 10 gün içerisinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulması, idarenin şikâyet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde bir karar alması, belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde başvuru sahibi tarafından Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulması, söz konusu sürelere uyulmaması ve bu sürelerin geçirilmesi halinde ise başvurunun süre yönünden  reddedilmesi gerekmektedir.

Başvuruya konu ihalede yeterlik değerlendirmelerine ilişkin ilk kesinleşen ihale kararı ve eki ihale komisyonu kararının 22.12.2023 tarihinde EKAP üzerinden başvuru sahibi istekliye bildirildiği, dolayısıyla şikayet konu işlemin farkına varılması gereken tarihten (22.12.2023) itibaren en geç 10 gün içerisinde idareye şikayet başvurusunda başvurulması gerekirken, anılan süre geçtikten sonra 29.02.2024 tarihinde şikayet başvurusunda bulunulduğundan başvurunun süre yönünden de uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle başvuru sahibinin 1’inci iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

79.2.2.7.  İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.  

İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”

79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.

79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir.

…

79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: Kısmi Zamanlı Evde Hasta Yıkama ve Kuaförlük Hizmeti Alımı” düzenlemesi,

 “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu “Evde Hasta Yıkama ve Kuaförlük Hizmet Alımı” ihalesinde, başvuru sahibi istekli Dragos Tem. Pers. Des. Hizm. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 08.01.2024 tarihinde yapmış olduğu isteklilerin yeterlik kriterleri ve ihale üzerinde bırakılan Metin Aktay’ın aşırı düşük teklif açıklamalarına yönelik itirazen şikayet başvurusuna ilişkin yapılan inceleme neticesinde 25.01.2024 tarihli ve 2024/UH.I-205 sayılı Kurul kararının alındığı,

Anılan Kurul kararında “İdarece önemli teklif bileşenleri belirlenerek teklifi aşırı düşük olduğu belirlenen isteklilere yeniden aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği” yönünde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiği tespit edilmiştir.

25.01.2024 tarihli ve 2024/UH.I-205 sayılı Kurul kararının alınması sonrasında idarece 05.02.2024 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazılar ile Metin Aktay ve Ekol Taş. Tem. İnş. Gıda Tar. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti.nden aşırı düşük teklif açıklamalarını sunmalarının istenildiği, söz konusu yazılarda önemli teklif bileşenlerine yer verildiği, söz konusu yazıların ekinde ise maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) standart formunun gönderildiği tespit edilmiştir.

19.02.2024 tarihli kesinleşen ihale kararı eki ihale komisyonu kararına göre,  Metin Aktay’ın aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülerek teklifinin ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği, Ekol Taş. Tem. İnş. Gıda Tar. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin ise aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı ve yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgilere ilişkin belgeleri sunmadığı gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan Metin Aktay tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında,

Yedi personele ait işçilik gideri,  dört araca ilişkin mazot gideri ile hastane sarf malzeme (galoş, eldiven) giderleri için aylık maliyetler üzerinden hesaplanan ve 12 aylık maliyeti gösteren 08.02.2023 tarihli ihale üzerinde bırakılan şirket yetkilisi imzalı belgenin,

Söz konusu yazı ekinde ise, EKAP üzerinde hesaplanan KİK İşçilik Hesaplama Modülü çıktısı, ayrıca standart form maliyet tespit tutanağının (EK-O.5) sunulduğu görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat kapsamında, ihale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, isteklilerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesi kapsamında açıklanan yöntemlerle açıklamalarını sunacağı anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda, Teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerce, idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenen “Akaryakıt Giderleri, Personel Giderleri, Sarf Malzeme Giderleri ve diğer giderler ile alakalı diğer bileşenler” ile ilgili açıklamaların anılan Tebliğ maddesinde açıklanan yöntemler çerçevesinde sunulması gerektiği anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla başvuru sahibi isteklinin iddialarında yer verdiği “Zorunlu trafik sigortası, kasko, MTV, egzoz, araç muayene, bakım onarım, araç kiralama/amortisman, bakım onarım, yedek parça vb.” giderler idarece önemli maliyet bileşeni olarak belirlenmediğinden, bu hususlara ilişkin olarak isteklilerce açıklama sunulmasına gerek bulunmadığı, bu nedenle başvuru sahibinin bu yöndeki iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan Metin Aktay tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, açıklama kapsamında sunulan maliyet tespit tutanağında (EK-O.5) meslek mensubu SMMM kaşe, imza ve iletişim bilgilerine yer verildiği, mükellef olarak ise Metin Aktay’a ilişkin bilgilere yer verildiği, ayrıca birim işçilik maliyeti ve motorin birim maliyetine ilişkin bir takım tutar bilgilerine yer verildiği görülmüştür.

Maliyet tespit tutanağında (EK-O.5),  geçici vergi beyanname dönemi, ağırlıklı ortalama birim maliyeti ya da birim mamul/mal maliyeti, ağırlıklı ortalama/toplam birim maliyetin tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgilere yer verilmediği, ayrıca tutanakta sayı ve tarih bilgisinin yer almadığı, tutanak ekinde meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulmadığı görülmüştür.

Diğer taraftan, yukarıda aktarılan Kamu İhale Genel Tebliği açıklamalarına göre, maliyet tespit tutanağının (Ek-O.5) üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin dayanağı olarak sunulması durumunda maliyetleri tevsik edici bir belge olarak dikkate alınabileceği, maliyet tespit tutanağının (Ek-O.5) tek başına aşırı düşük teklif açıklamalarındaki maliyetleri açıklayıcı bir belge olarak sayılmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, ihale üzerinde bırakılan istekli Metin Aktay tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının dayanaktan yoksun olduğu ve sunulan açıklamanın bu haliyle kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi kapsamında eşit muamele yönünden incelenecek herhangi bir husus bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Metin Aktay’ın teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.