ihalede yeni iş kalemi için yeni birim fiyat belirlenir

Kamu İdaresi Türü	Belediyeler ve Bağlı İdareler
Yılı	2018
Dairesi	8
Karar No	181
İlam No	136
Tutanak Tarihi	23.6.2020
Kararın Konusu	İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar

………………………………Şti. yüklenimindeki “……………………………………. Yapım İşi” ne ilişkin olarak;

A) Hasır çelik dahil olarak ihale edilen Analiz 1 poz no.lu “Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, C30/37 basınç dayanım sınıfında beton dökülmesi” imalatında, ekonomik maliyet düşürmek için yolun bazı kısımları için hasır çelik döşenmesi imalatından vazgeçildiği halde düşmesi amaçlanan birim fiyatın daha da artması ile ilgili olarak;

04.03.2009 tarihli ve 27159 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin (YİGŞ) “Sözleşmede Bulunmayan İşlerin Fiyatının Tespiti” başlıklı 22’nci maddesinde;

“…………………..

(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:

a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.

ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.

(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:

a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.

…………………”

Denilmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri bir arada değerlendirildiğinde sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatlarının, YİGŞ’nin 22’nci maddesinde öngörülen usul ve esaslar ile süreler doğrultusunda analize dayalı olarak tespit edilmesi ve birim fiyata esas alınacak analiz konusunda ise aynı maddenin ikinci fıkrasında belirtilen öncelik sırası dikkate alınarak işlem tesis edilmesi; bir bentteki husus tüketilmeden sonraki bende geçilmemesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Ayrıca, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu Zararı” başlıklı 71’inci maddesi:

“(Değişik birinci fıkra: 25/4/2007-5628/4 md.) Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

Kamu zararının belirlenmesinde;

a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,

…

Esas alınır.

…”

Hükmündedir.

Anılan hüküm uyarınca, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması kamu zararı doğurmakta olup iş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması da kamu zararının belirlenmesinde esas alınacaktır.

Yapılan incelemede; İdare tarafından ihale aşamasında beton yol kaplama imalatı uygulanacak kesimlerde, beton yol kaplamasının oturacağı yol üst yapı tabanının zayıflığından dolayı taşıma gücünün düşük olmasının olumsuz etkileri düşünülerek, beton yol kaplama uygulama inşaat yapım tekniğinin C30/37 basınç dayanım sınıfında beton ile hasır çelikli betonarme olarak öngörüldüğü, bu imalat için yaklaşık maliyette ………………… bedel belirlendiği, yüklenicinin ise …………….. TL/m3 fiyat teklifinde bulunduğu; yapım aşamasında ise beton yol kaplama uygulanacak kesimlerde, imalattan önce arazi inceleme etütleri yapılarak, taşıma gücü yüksek olan kesimlerde, kaynakların verimli kullanılması ve maliyetlerin düşürülmesi için aynı basınç dayanım sınıfında hasır çeliksiz imalat uygulamasına geçildiği; bu nedenle, İdare tarafından Analiz 1 poz no.lu imalatın analizinden çelik hasır bedeli düşülerek Analiz-1B poz no.lu “Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, C30/37 basınç dayanım sınıfında beton dökülmesi (Beton nakli hariç) (Hasır çelik hariç)” imalatı adıyla yeni birim fiyatın tespiti cihetine gidildiği ve yüklenicinin teklif ettiği ……….. TL’lik teklif fiyatın …………. TL’ye düşürüldüğü; ancak yüklenicinin idarenin belirlemiş olduğu bu fiyata itiraz ederek YBF- Analiz- 1A adıyla yeni bir birim fiyat belirlediği ve bu imalat için ……………… TL/m3 üzerinden ödeme yapılmasını talep ettiği; bunun üzerine İdare ile yüklenici arasında çıkan fiyat anlaşmazlığı sonucunda tutanak düzenlenerek Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu’na (ÇŞBYFK) başvurulduğu;

ÇŞBYFK’nın idareye ……………….tarihli ve …………………..sayılı cevap yazısının;

“İşe ait teklif birim fiyat cetvellerinde yüklenici tarafından teklif edilen ‘beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan C30/37 basınç dayanım sınıfında beton dökülmesi (beton nakli hariç) (Q158/158 tek kat hasır çelikli)’ fiyatı mevcut bulunmakta, anlaşmazlık konusu yeni birim fiyata ait tarifin ‘nervürlü hasır çeliğin yerine konulması’ dışında, teklife esas birim fiyat tarifi ile aynı olduğu görülmektedir. Bu durumda sözleşmesi eki teklif birim fiyat cetvellerinde yer alan mevcut birim fiyatın yok sayılamayacağı, teklife esas birim fiyat tarifi bünyesinde yer alan imalatlara ait teklif fiyatın korunmasının sözleşme hukukunun bütünlüğü açısından gerekli olduğu, bu nedenle, sadece yapımından vazgeçilen ‘nervürlü çeliğin yerine konulması’ imalatına ait iş kalemi birim fiyatının sözleşmesi eki YİGŞ’nin 22’nci maddesinde öngörülen usul ve esaslar doğrultusunda yüklenici ile birlikte tespit edilmesi suretiyle işlem tesis edilmesi gerekmektedir” yönünde olduğu; bu yazı üzerine İdare ile yüklenici arasında söz konusu “Analiz 1” adlı pozun yerine YBF- Analiz- 1A no.lu poz ile yeni birim fiyat yapıldığı ve bu imalat için ……TL üzerinden ödemede bulunulduğu tespit edilmiştir.

ÇŞBYFK’nın yukarıda belirtilen idareye cevap yazısı incelendiğinde; yüklenici tarafından ihale aşamasında teklif edilen …………… TL’lik fiyatın yok sayılamayacağı, bu fiyatın korunmasının sözleşme hukukunun gereği olduğu; ayrıca, ……… TL olan birim fiyatın yok sayılarak, YİGŞ’nin 22’nci maddesine göre yeni birim fiyat tespitini uygun bulmadığı yönünde görüş verdiği görülmektedir. Anlaşmazlık konusu yeni birim fiyata ait tarifin ‘nervürlü hasır çeliğin yerine konulması’ dışında, teklife esas birim fiyat tarifi ile aynı olduğundan bahisle yapımından vazgeçilen imalatın birim fiyatının YİGŞ’nin 22’nci maddesine göre belirlenerek …………… TL’lik sözleşme fiyatından düşülmesi gerektiği belirtilmiştir.

Ancak, buna rağmen İdare ile Yüklenici arasında “Analiz 1” adlı pozun yerine YBF- Analiz- 1A poz no.lu yeni birim fiyat yapıldığı ve bu imalat için …….. TL üzerinden ödemede bulunulduğu görülmüştür. Yani, yeni iş kalemi için yeni birim fiyat belirlenirken yüklenicinin teklif ettiği ve iptal edilen aynı mahiyetteki iş kaleminin birim fiyatı dikkate alınmadan, daha yüksek yeni birim fiyat belirlendiği anlaşılmıştır. İdare tarafından kaynakların verimli kullanılması ve maliyetlerin düşürülmesi için, beton kaplama yol imalatı analizinde önemli maliyet bileşeni olarak yer alan hasır çelik donatı imalatı analizden çıkarılmasına rağmen, yeni imalatta hasır çeliksiz beton teklif birim fiyatı hasır çelikli olarak verilen teklif birim fiyatından daha yüksek belirlenerek hedeflenenin aksine maliyetlerin daha da arttığı tespit edilmiştir. Bu şekilde bir uygulamanın kamu zararına sebebiyet verdiği açıktır.

Bu itibarla, hasır çelik dahil olarak ihale edilen Analiz 1 poz no.lu “Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, C30/37 basınç dayanım sınıfında beton dökülmesi” imalatında ekonomik maliyet düşürmek için yolun bazı kısımları için hasır çelik döşenmesi imalatından vazgeçildiği halde, yeni birim fiyat belirlenirken, yüklenicinin teklif ettiği aynı mahiyetteki iş kaleminin birim fiyatı dikkate alınmadan, daha yüksek yeni birim fiyat belirlenmesi sonucu oluşan toplam ………………TL tutarındaki kamu zararının;

……………….. TL’sinin Harcama Yetkilisi (……………….. ile Gerçekleştirme Görevlisi ……………………

……………….. TL’sinin Harcama Yetkilisi ……………………….. ile Gerçekleştirme Görevlisi ………………….Müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oy birliğiyle,

B) Şartname ve sözleşmede fiyat farkı ödenmeyeceği belirtildiği halde, yeni birim fiyat yapılarak ihaleye dahil edilen imalat birim fiyatları her yıl için güncellenerek dolaylı şekilde fiyat farkı ödenmesi ile ilgili olarak;

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin (YİGŞ) “Sözleşmede Bulunmayan İşlerin Fiyatının Tespiti” başlıklı 22’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında aynen;

“İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:

a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.”

Denilmektedir.

YİGŞ’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “Uygulama Ayı”, İdarece onaylanmış iş programına göre işlerin gerçekleştirildiği ay olarak tanımlanmıştır.

Yukarıdaki hükümler bir arada değerlendirildiğinde; sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespitinde yukarıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamının uygulanabileceği, işin uygulama ayı hangi döneme denk geliyorsa bu rayicin kullanılması, ayrıca yıllara sari işlerde fiyat farkı öngörülmediyse tespit edilen birim fiyatın sonraki yıllarda da aynı şekilde uygulanması gerektiği anlaşılmaktadır.

Söz konusu işe ait İdari Şartnamenin 45.3’üncü maddesinde fiyat farkı hesaplanmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan, Sözleşmenin “Fiyat Farkı Ödenmesi Ve Hesaplanması” başlıklı 14’üncü maddesinde ise;

“14.1. Yüklenici, gerek sözleşme süresi gerekse uzatılan süre içinde, sözleşmenin tamamen ifasına kadar, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerde artışa gidilmesi veya yeni mali yükümlülüklerin ihdası gibi nedenlerle fiyat farkı verilmesi talebinde bulunamaz.

14.2. Fiyat farkı hesaplanmayacaktır.

14.3. Sözleşmede yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.”

Hükmü yer almaktadır.

……………………….Belediyesi tarafından ihale edilen ………………….” işinde hiçbir şekilde fiyat farkı ödenmeyeceği ve yüklenici tarafından da hiçbir sebeple fiyat farkı talep edilmeyeceği açıkça hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede; İdare tarafından ihale aşamasında beton yol kaplama imalatı uygulanacak kesimlerde, beton yol kaplamasının oturacağı yol üst yapı tabanının zayıflığından dolayı, taşıma gücünün düşük olmasının olumsuz etkileri düşünülerek, beton yol kaplama uygulama inşaat yapım tekniğinin C30/37 basınç dayanım sınıfında beton ile hasır çelikli betonarme olarak öngörüldüğü, bu imalat için yaklaşık maliyette ………… TL/m3 bedel belirlendiği ve yüklenicinin ise ………………..TL/m3 fiyat teklifinde bulunduğu; yapım aşamasında ise beton yol kaplama uygulanacak kesimlerde, imalattan önce arazi inceleme etütleri yapılarak, taşıma gücü yüksek olan kesimlerde, kaynakların verimli kullanılması ve maliyetlerin düşürülmesi için aynı basınç dayanım sınıfında hasır çeliksiz imalat uygulamasına geçildiği; bu nedenle, İdare tarafından Analiz 1 poz no.lu imalatın analizinden çelik hasır bedeli düşülerek Analiz-1A poz no.lu “Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, C30/37 basınç dayanım sınıfında beton dökülmesi (Beton nakli hariç) (Hasır çelik hariç)” imalatı adıyla yeni birim fiyatın tespiti cihetine gidildiği ve yüklenicinin teklif ettiği ………….. TL’lik teklif fiyatın ……………. TL’ye düşürüldüğü; ancak Yüklenicinin bu fiyata itiraz ettiği, daha sonra İdare ile Yüklenicinin hasır çeliksiz beton için yeni imalatta birim fiyatı ……………… TL olarak belirlediği, 2015 yılı fiyatlarıyla …………….TL olarak belirlenen bu yeni fiyatın, sözleşmesinde fiyat farkı ödenmeyeceği kararlaştırıldığı halde, 2016 yılı için ………….. TL, 2017 yılı için ………… TL, 2018 yılı için ise …………. TL olarak güncellendiği tespit edilmiştir.

İdarenin, yukarıda zikredilen yeni iş kalemleri için birim fiyatın nasıl hesaplanacağı konusunda ayrıca ÇŞBYFK’dan görüş istediği görülmüştür. Buna ilişkin ÇSBYFK’nın …………..tarihli ve ………………sayılı görüş yazısında:

“…

Bu hükümler göz önünde bulundurulduğunda, sözleşmesinde bulunmayan işlerin fiyatlarının, uygulama ayı rayiçleri kullanılarak, tespit edilmesi gerektiği, dolayısıyla tespit edilen yeni birim fiyatların da uygulama ayına ait birim fiyatlar olarak itibar edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Ancak, idareler tarafından ihale edilerek sözleşmeye bağlanan yapım işlerinin; o işe ait ihale belgeleri ve taraflarca imzalanan sözleşmesinde yer alan hükümlere göre yürütülmesi gerektiği hususunda tereddüte mahal bulunmamaktadır.”

Denilmek suretiyle, sözleşmesinde bulunmayan imalatlar için yeni birim fiyatlar oluşturulurken Uygulama Ayı rayiçlerinin kullanılması gerektiği genel kuralı belirtilmektedir. Ancak Kararın ikinci bendinde, bu genel kuralla hareket edilirken ihale belgelerinde ve taraflar arasında imzalanan sözleşmedeki hükümlere göre uygulama yapılması gerektiği de hatırlatılmıştır. Yani imzalanan sözleşmedeki hükümlerin hilafına uygulama yapılmaması gerektiği ifade edilmiştir.

Ancak, ……………………. Belediyesi ÇŞBYFK’dan gelen görüşü, yeni birim fiyatlı işlerde yıllık güncelleme yapılacağı şeklinde değerlendirmiş ve sözleşmede yer almayan imalatlar için yıllık fiyat güncellemesi yoluna gitmiştir. İdarece yapılan bu yanlış uygulama fiyat farkı öngörülmeyen bir ihale için bir nevi fiyat farkı uygulamasına dönüşmüştür. Fiyat farkı öngörülmeyen işlerde yeni birim fiyatlı imalat hangi yılın Uygulama Ayı fiyatlarıyla hakedişe girmişse, işin sonuna kadar bu fiyatlarla ödeme yapılmasına devam edilmesi gerekmektedir.

Bu itibarla, Şartname ve Sözleşmede fiyat farkı ödenmeyeceği belirtildiği halde, yeni birim fiyat yapılarak ihaleye dahil edilen imalat birim fiyatları her yıl için güncellenerek dolaylı şekilde fiyat farkı ödenmesi sonucu oluşan toplam ………………….TL tutarındaki kamu zararının;

……………………. TL’sinin Harcama Yetkilisi ile Gerçekleştirme Görevlisi ……………………’e,

…………………….. TL’sinin Harcama Yetkilisi …………………… ile Gerçekleştirme Görevlisi …………………………

Müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oy birliğiyle,

C) Analiz 1 poz no.lu “Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, C30/37 basınç dayanım sınıfında beton dökülmesi” kaleminden ödenmesi gereken imalatın yeni birim fiyat yapılarak % 50 daha pahalıya temin edilmesi ile ilgili olarak;

“(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.”

Denilmektedir.

Yukarıda yer alan madde hükümleri bir arada değerlendirildiğinde sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatlarının, YİGŞ’nin 22’nci maddesinde öngörülen usul ve esaslar ile süreler doğrultusunda analize dayalı olarak tespit edilmesi ve birim fiyata esas alınacak analiz konusunda ise aynı maddenin ikinci fıkrasında belirtilen öncelik sırası dikkate alınarak işlem tesis edilmesi; bir bentteki husus tüketilmeden sonraki bende geçilmemesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Ayrıca, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun başlıklı 71’inci maddesi:

Kamu zararının belirlenmesinde;

a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,

…

Esas alınır.

…”

Hükmündedir.

…………….. TL/m3 tutarındaki sözleşme fiyatı Yüklenicinin C30/37 basınç dayanım sınıfında, hasır çelikli ve 15 cm kalınlığında beton yol yapılması imalatı için taahhüt etmiş olduğu fiyattır. Bu fiyatın korunması sözleşme hukukunun bir gereğidir. Analiz 1 pozu için hesaplamaya esas imalat miktarı belirlenirken yolun eni, boyu ve yüksekliği çarpılmaktadır. Bu durumda yolun kalınlığının 2,5 cm artırılması ile oluşan ek maliyet için formüldeki yüksekliğin 15 cm’den 17,5 cm’ye çıkarılması gerekmektedir. Bu nedenle, ortada yeni fiyat yapılmasını gerektirecek bir durum söz konusu değildir. Aksi bir durum, sözleşme fiyatlarının yok sayılması neticesini doğuracak ve “ihale”, “sözleşme” ve “rekabet” gibi kavramları anlamsız hale getirecektir.

Her ne kadar İdare cevabında 17,5 cm kaplama kalınlığında yapılacak yeni imalatlarda m3 başına düşen kalıp miktarı artarken nervürlü hasır çelik miktarlarının azalacağı; 15 cm kalınlık için kullanılan hasır çelik miktarı m3 başına 0,017 ton/m3 iken, 17,5 cm kalınlığında beton kaplama için yapılan pozda hasır çelik miktarının 0,016 ton/m3 olduğu; farklı kalınlıklardaki uygulamalarda sarf edilen demir miktarlarının arasında ters bir orantı olmasının, farklı yüksekliklerde aynı pozun kullanılabilirliğini ortadan kaldırdığından yeni bir poz oluşturulmasını zorunlu kıldığı ileri sürülmüş olsa da, beton kalınlığının 15 cm’den 17,5 cm’ye yükseltilmesi durumunda birim imalat için kullanılan çimento (0,325 ton), işçilikler ve kullanılan diğer malzeme miktarları sabit kaldığı halde kalıp miktarının 0,33 m2’den 0,42 m2’ye çıktığı, hasır çelik miktarının ise 0,017 tondan 0,0163 tona düştüğü, bu durumda 2015 yılı fiyatlarıyla kalınlığın 2,5 cm artması ile kalıp maliyeti 0,84 TL artarken (0,42-0,33 x 9,42), hasır çelik maliyetinin ise 1,17 TL azaldığı (0,017-0,0163 x1.677,25) görülmektedir. Dolayısıyla, beton kalınlığın artması birim fiyatın azalması sonucunu doğurmaktadır.

Bu itibarla, Analiz 1 poz no.lu “Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, C30/37 basınç dayanım sınıfında beton dökülmesi” kaleminden ödenmesi gereken imalatın yeni birim fiyat yapılarak % 50 daha pahalıya temin edilmesi sonucu oluşan ve hesabı aşağıda gösterilen toplam …………….TL kamu zararının;

………………..TL’sinin Harcama Yetkilisi ………………….. ile Gerçekleştirme Görevlisi ………………..’e,

…………………TL’sinin ise Harcama Yetkilisi ……………………ile Gerçekleştirme Görevlisi …………………………..,

Müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oy birliğiyle,

D) Şartname ve sözleşmede fiyat farkı ödenmeyeceği belirtildiği halde yeni birim fiyat yapılarak ihaleye dahil edilen imalat birim fiyatları her yıl için güncellenerek dolaylı şekilde fiyat farkı ödenmesi ile ilgili olarak;

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin (YİGŞ) “Sözleşmede Bulunmayan İşlerin Fiyatının Tespiti” başlıklı 22’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında aynen;

a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri”

Denilmektedir.

YİGŞ’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “Uygulama Ayı”, İdarece onaylanmış iş programına göre işlerin gerçekleştirildiği ay olarak tanımlanmıştır.

Yukarıdaki hükümler bir arada değerlendirildiğinde; sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespitinde yukarıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamını uygulanabileceği, işin uygulama ayı hangi döneme denk geliyorsa bu rayicin kullanılması, ayrıca yıllara sari işlerde fiyat farkı öngörülmediyse tespit edilen birim fiyatın sonraki yıllarda da aynı şekilde uygulanması gerektiği anlaşılmaktadır.

Söz konusu işe ait İdari Şartnamenin 45.3’üncü maddesinde fiyat farkı hesaplanmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan, Sözleşmenin “Fiyat Farkı Ödenmesi Ve Hesaplanması” başlıklı 14’üncü maddesinde ise;

14.2. Fiyat farkı hesaplanmayacaktır.

14.3. Sözleşmede yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.”

Hükmü yer almaktadır.

…………………………….Belediyesi tarafından ihale edilen “…………………..” işinde hiçbir şekilde fiyat farkı ödenmeyeceği ve yüklenici tarafından da hiçbir sebeple fiyat farkı talep edilmeyeceği açıkça hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede; İdare tarafından ihale aşamasında beton yol kaplamasının C30/37 basınç dayanım sınıfında beton ile hasır çelikli ve 15 cm kalınlığında yapılmasının öngörüldüğü, bu imalat için yaklaşık maliyette ………….TL/m3 bedel belirlendiği ve yüklenicinin ise …………….TL/m3 fiyat teklifinde bulunduğu; 2017 yılında yolun bazı kısımları için 15 cm olan kalınlığın 17,5 cm olarak yapılmasının kararlaştırıldığı, bu amaçla 2017 yılı rayiçleri kullanılarak Analiz 1-C-17 poz no.lu yeni bir fiyat oluşturulduğu ve …………..L/ m3 olan fiyatın …………………TL’ye yükseltildiği (bu husus Raporun 10 (C) bendinde yer almaktadır.); 2017 yılı rayiçleri kullanılarak oluşturulan Analiz 1-C-17 pozun mevzuata aykırı olarak oluşturulan…………….TL olan yeni fiyatının da, sözleşmesinde fiyat farkı ödenmeyeceği kararlaştırıldığı halde, 2018 yılı rayiçleri kullanılarak …………….TL olarak güncellendiği tespit edilmiştir.

İdarenin, yukarıda zikredilen yeni iş kalemleri için birim fiyatın nasıl hesaplanacağı konusunda ÇŞBYFK’dan görüş istediği görülmüştür. Buna ilişkin ÇSBYFK’nın ……………..tarihli ve …………………. sayılı görüş yazısında:

“…

Ancak, ………………..Belediyesi ÇŞBYFK’dan gelen görüşü, yeni birim fiyatlı işlerde yıllık güncelleme yapılacağı şeklinde değerlendirmiş ve sözleşmede yer almayan imalatlar için yıllık fiyat güncellemesi yoluna gitmiştir. İdarece yapılan bu yanlış uygulama fiyat farkı öngörülmeyen bir ihale için bir nevi fiyat farkı uygulamasına dönüşmüştür. Fiyat farkı öngörülmeyen işlerde yeni birim fiyatlı imalat hangi yılın Uygulama Ayı fiyatlarıyla hakedişe girmişse, işin sonuna kadar bu fiyatlarla ödeme yapılmasına devam edilmesi gerekmektedir.

Bu itibarla, Şartname ve Sözleşmede fiyat farkı ödenmeyeceği belirtildiği halde, yeni birim fiyat yapılarak ihaleye dahil edilen imalat birim fiyatları her yıl için güncellenerek dolaylı şekilde fiyat farkı ödenmesi sonucu oluşan ve hesabı aşağıda gösterilen toplam ………………….TL tutarındaki kamu zararının;

………………..TL’sinin Harcama Yetkilisi ………………………ile Gerçekleştirme Görevlisi …………………….’e,

……………………..’sinin Harcama Yetkilisi …………………… ile Gerçekleştirme Görevlisi …………………….’e,

Müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine oy birliğiyle karar verildi.