ilköğretim okulu yapımına ait işler için yapılan avans ve hakediş ödemelerine ilişkin damga vergisi tahsiline ilişkin işlemi; 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun 83’üncü ve78’inci maddeleri ile Kanunun getiriliş amacının birlikte değerlendirilmesinden,yolu ile yapılan okul inşaatı için davacı Şirkete ödenen istihkaklardan damga vergisi kesilmesi
T.C.
D A N I Ş T A Y
Yedinci Daire
Esas No : 2004/371
Karar No : 2005/2944
Özeti : Savunma dilekçesinde ileri sürülen, davaya konu
işlemin, 818 sayılı Borçlar Kanunu hükümlerine göre
tesis edildiği, bu nedenle, davanın vergi
mahkemesinin görevine girmediği yolundaki itirazın,
mahkemece karşılanması gerektiği hakkında.
Temyiz İsteminde Bulunan: Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü
Karşı Taraf : … İnşaat Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi
İstemin Özeti : Milli Eğitim Bakanlığınca yaptırılan ve davacı Şirketçe
üstlenilen ilköğretim okulu yapımına ait işler için yapılan avans ve hakediş ödemelerine ilişkin damga vergisi tahsiline ilişkin işlemi; 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun 83’üncü ve78’inci maddeleri ile Kanunun getiriliş amacının birlikte değerlendirilmesinden,yolu ile
yapılan okul inşaatı için davacı Şirkete ödenen istihkaklardan damga vergisi kesilmesindehukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptal eden Ankara Beşinci Vergi Mahkemesinin8.12.2003 gün ve E:2003/496; K:2003/900 sayılı kararının; dava konusu işlemin BorçlarKanunu hükümlerine göre tesis edilmesi nedeniyle, davanın vergi mahkemesinin görevine girmediği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi Ayşegül ŞAHİN’in Düşüncesi: Borçlar Kanunu hükümlerine göre
tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözüm yerinin adli yargı
mahkemeleri olması nedeniyle, görevi dışında bir konuda verilen mahkeme kararının
bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Emel CENGİZ’in Düşüncesi: Milli Eğitim Bakanlığınca
yaptırılan ve davacı Şirket tarafından ihale yoluyla üstlenilen ilköğretim okulu yapımına ilişkin
olarak ihale makamınca firmaya yapılan istihkak ödemelerinden 488 sayılı Damga Vergisi
Kanununa ekli 1 sayılı Tablonun IV/1 inci fıkrasına göre kesinti yoluyla ödenen damga
vergisinin iadesi istemiyle Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hasım
gösterilerek açılan davayı aynı hasımla tekemmül ettirerek kabul eden vergi mahkemesi
kararı temyiz edilmektedir.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 15’inci maddesinde ödeme şekilleri sayılarak,
damga vergisinin; basılı damga konulması, makbuz verilmesi veya istihkaktan kesinti
yapılması şekillerinden biriyle ödeneceği kurala bağlanmış, bu ödeme şekillerinin hangi
işlemler için ne suretle uygulanacağının tespite Maliye Bakanlığını yetkili kılmıştır.
Buna göre, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun, vergi kesintisine ilişkin esasları
düzenleyen 94’üncü maddesinde belirtilen, kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu
müesseseleri, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi
işletmeleri, menkul kıymetler yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmek
zorunda olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zırai kazançlarını bilanço veya işletme esasına
göre belirleyen çiftçiler, istihkaktan kesinti şekliyle damga vergisini ödeyecekler arasında
sayılmıştır.
Sayılan kişi ve kuruluşların bir ay içinde yapacaklar nisbi vergiye tabi istihkak
ödemeleri, maaş, ücret ve sair adlarla yapılan kesin veya avans ödemeleri ile nisbi vergiye
tabi olan müteahhit ve diğer kişilere yapılan kesin ve avans şeklindeki istihkak ödemelerini
bu şekilde damga vergisine tabi tutmaları ve söz konusu damga vergilerini bir beyannameyle
vergi dairelerine ödemeleri gerekmektedir.
245
Olayda, Milli Eğitim Merkez Saymanlık Müdürlüğünce istihkaktan kesinti suretiyle
tahsil edildiği anlaşılan ve davacı şirket tarafından dava konusu edilen damga vergisi, adı
geçen saymanlık tarafından bağlı bulunan vergi dairesine ödenmiş bulunduğundan, davadan,
vergiyi tarh, tahakkuk, tahsil yetkisi bulunan vergi dairesi müdürlüğü hasım gösterilerek,
tekemmülün sağlanmasından sonra karar verilmesi gerekirken, sadece sorumlu sıfatıyla
damga vergisini keserek vergi dairesine ödeyen saymanlık müdürlüğünün hasım gösterilmesi
suretiyle bakılan davada isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenle, yanlış hasımla verilen kararın bozulması gerektiği
düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Temyiz başvurusu; Milli Eğitim Bakanlığınca yaptırılan ve davacı Şirketçe üstlenilen
ilköğretim okulu yapımına ait işler için yapılan avans ve hakediş ödemelerinden, istihkaktan
kesinti suretiyle damga vergisi tahsili gerekirken, sehven tahsil edilmediğinin anlaşılması
üzerine, bu tutarın, davacı Şirketten tahsili yolundaki işlemi iptal eden Mahkeme kararının
bozulması istemine ilişkindir.
2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun
10’uncu maddesinde, görev uyuşmazlığı çıkarma; adli, idari ve askeri bir yargı merciinde
açılmış olan bir davada ileri sürülen görev itirazının reddi üzerine ilgili başsavcı veya
başkanunsözcüsü tarafından görev konusunun incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesinden
istenmesi şeklinde tanımlanmış; yetkili Başsavcı veya Başkanunsözcüsünün Uyuşmazlık
Mahkemesinden istekte bulunabilmesi için, görev itirazının, hukuk mahkemelerinde en geç
birinci oturumda, ceza mahkemelerinde delillerin ikamesine başlanmadan önce, idari yargı
yerlerinde de dilekçe ve savunma evresi tamamlanmadan yapılmış olması ve yargı yerlerinin
de kendilerinin görevli olduklarına karar vermiş bulunmalarının şart olduğu; 12’nci
maddesinde, görev itirazında bulunan kişi veya makamın, itirazın reddine ilişkin kararın
verildiği tarihten, şayet bu kararın tebliği gerekiyorsa tebliğ tarihinden, itiraz yolu açık
bulunan ceza davalarında ise ret kararının kesinleştiği tarihten başlayarak on beş gün içinde,
uyuşmazlık çıkarılmasını istemeye yetkili makama sunulmak üzere iki nüsha dilekçeyi itirazı
reddeden yargı merciine vereceği; bu yargı merciinin, dilekçenin bir nüshasını ve varsa
eklerini yedi gün içinde cevabını bildirmesi için diğer tarafa tebliğ edeceği, tebligat yapılan
taraf, süresi içinde bu yargı merciine cevabını bildirmezse, cevap vermekten vazgeçmiş
sayılacağı; yargı merciinin, itiraz dilekçesi üzerine verdiği itirazın reddi kararını kaldırarak
görevsizlik kararı vermediği takdirde, kendisine verilen dilekçeyi, alınan cevabı ve varsa
belgeleriyle birlikte görevsizlik itirazının reddine ilişkin karar ile dayanağı belgenin asıl veya
örneklerini uyuşmazlık çıkarma isteminde bulunmaya yetkili makama göndereceği; bir
davada uyuşmazlık çıkarılması için yalnız bir kez başvurulabileceği hükme bağlanmıştır.
Olayda, davalı idarece, dava dilekçesinde verilen cevapta, davaya konu edilen
işlemin 818 sayılı Borçlar Kanunu hükümlerine göre tesis edildiği belirtilerek, davanın vergi
mahkemesinin görevine girmediği iddia edilerek görev itirazında bulunulduğu halde,
Mahkemece bu iddianın karşılanmadığı ve Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi
Hakkında Kanunun anılan maddelerindeki yöntemin izlenmediği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, Mahkemece, görev itirazı karşılanmadan, işin esasının incelenmesi
suretiyle verilen kararda isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenle, temyiz isteminin kabulüne; mahkeme kararının bozulmasına,
bozma kararı üzerine Mahkemece verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm
altına alınacağından, bu hususta hüküm tesisine gerek bulunmadığına, 28.11.2005 gününde
oybirliği ile karar verildi.