kurumlar yemek alımını malzemeli veya malzemesiz olarak veya doğrudan firmalardan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun gereğince ihale yoluyla almaktadır. Yönetmelik, kurumun kendi yemekhanesinde yemek üretilmesi halinde maliyetinin yarısının alınmasını öngörmektedir. Kurum kendi yemekhanesinde yemek çıkarması halinde, yemek servisi için gerekli bina, tesis ve demirbaş eşya, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri kira, amortisman, su, elektrik ve havagazı giderleri yemek maliyetine dahil değildir. İhale usulü ile alındığında ise firma kar payı da dahil olmak üzere tüm bu unsurlar maliyete dahildir. Yönetmeliğin çıkarılış amacının kurumun kendi yemekhanesinde yemek çıkarılması esasına dayandığı, ihale usulü ile yemek hizmeti alınması halinde uygulanmasını gerektiren bir mevzuatın bulunmadığı, bu nedenle sorumluların sorumluluğunun kaldırılmasının uygun olacağı düşünülmektedir” şeklindeki farklı gerekçesiyle konu hakkında ilişilecek husus bulunmadığı
Kamu İdaresi Türü Belediyeler ve Bağlı İdarelerkararı yazdır
Yılı 2016
Dairesi 7
Karar No 235
İlam No 76
Tutanak Tarihi 1.2.2018
Kararın Konusu Çeşitli Konuları İlgilendiren Kararlar
YEMEK YARDIMI
…. Büyükşehir Belediyesi Bünyesindeki Memurlara yemek yardımı kapsamında hizmet alım ihalesi ile yemek kuponu verilmesi ve karşılığında sadece Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Tebliği’nde yer alan asgari tutarların personelden tahsil edilmesi suretiyle kamu zararına sebebiyet verilmesi ile ilgili olarak yapılan incelemede;
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Yiyecek Yardımı” başlıklı 212’nci maddesinde;
“Devlet memurlarının hangi hallerde yiyecek yardımından ne şekilde faydalanacakları ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esaslar Maliye Bakanlığı ile Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelik ile tespit olunur.” denilmiştir.
Bu hüküm gereğince yürürlüğe giren 11.12.1986 tarih ve 19308 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinin;
“Yardım Şekli” başlıklı 3’üncü maddesinde;
“Yiyecek yardımı yemek verme şeklinde yapılır. Bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulamaz.”
“Yemek Sevisi Giderleri” başlıklı 4’üncü maddesinde;
” Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır.
Ödenek dağıtımı yemek servisi kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır.
Yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmı yemek yiyenlerden alınır. 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun’a göre tayın bedeli verilen personel ile sözleşmeli olarak çalıştırılanların, bu Yönetmeliğe göre yiyecek yardımı yapılan yemek servislerinde yemek yemeleri halinde, yemek bedelinin tamamı kendilerinden alınır.”
“Yardımın Şartları” başlıklı 5’inci maddesinde;
“Kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ödenek, memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödenir.
Yemek servisi, yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli bulunması şartıyla atamaya yetkili amirin onayı ile kurulabilir.
Yemek servisi için gerekli bina, tesis ve demirbaş eşya kurumlarca sağlanır. Bunlara karşılık memurlardan ücret alınmaz. ”
“Mevcut Yemek Servislerinden Faydalanma” başlıklı 6’ıncı maddesinde;
“Hastane, pansiyonlu okul ve işçi ile birlikte çalışan iş yerlerindeki memurlar, birim büyüklüğü ve personel sayısına bakılmaksızın hasta, öğrenci ve işçiler için mevcut yemek servislerinden faydalanırlar.”
“Yemek Servisi Hizmetleri” başlıklı 7’nci maddesinde;
“Yemek servisinin yönetiminden kurumun idari ve mali işlerle görevli birimi sorumludur. Servis hizmetleri biri müdür, biri satın alma veya ambar memuru ve biri de muhasebe memuru olmak üzere en az üç kişilik bir komisyonca yürütülür. Ayrıca hizmetin gerektirdiği diğer personel kurum içinden sağlanabilir.
Servisin işlem ve hesapları kurumun teftişe yetkili amir ve elemanları tarafından yılda bir defadan az olmamak kaydıyla denetlenir”.
“Yemek Maliyetinin Hesabı” başlıklı 9’uncu maddesinde;
“Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin uygulanmasında, kurum kadrolarında olup, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri kira, amortisman, su, elektrik ve havagazı giderleri yemek maliyetine dahil edilmez.” denilmektedir.
Söz konusu Yönetmeliğin, memurlara yemeğin kurumlarca oluşturulacak veya oluşturulmuş yemek servisleri aracılığı ile verilmesine göre düzenlendiği Yönetmeliğin 5,6 ve 7’nci maddelerinden anlaşılmakta; servisler aracılığı ile verilen ve yemek yiyenlerden alınacağı belirtilen yemek maliyetinin nasıl belirleneceği ise anılan Yönetmeliğin 9’uncu maddesinde açıklanmaktadır.
Yönetmeliğin 9’uncu maddesinde ise “Yönetmeliğin 4’üncü maddesinin uygulanmasında, kurum kadrolarında olup, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri, kira, amortisman, su elektrik ve havagazı giderleri yemek maliyetine dahil edilmez.” hükmü yer almakta; 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 4’üncü maddesine göre de yemek ihtiyacının ihale yolu ile temini mümkün bulunmaktadır.
Bu hükümler birlikte değerlendirildiğinde, yemek yiyenlerden alınacağı belirtilen yemek bedelinden, Yönetmeliğin 9’uncu maddesi ile yemek maliyetine dahil edilmeyecek unsurların düşülmesi, kalan tutarın yarısının yemek yiyenlerden alınması gerekir. İhale yolu ile yapılan yemek alımlarında ise bu unsurlara tekabül eden payın düşülerek, memurlarca karşılanması gereken payın tam olarak hesabı mümkün bulunmamaktadır.
Bu nedenle, Yönetmeliğin 9’uncu maddesinde sayılan ve yemek maliyetlerinin büyük kısmını oluşturan kalemlerden sonra kalan maliyete karşılık, Maliye Bakanlığınca memurlardan alınacak katkı paylarına ilişkin yayımlanan tutarların, Yönetmeliğe göre alınması gereken tutarlar olduğunun kabulü gerekir.
06.02.2016 tarih ve 29616 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren (1) Sıra No’lu Bütçe Uygulama Tebliğinde yer alan ek göstergelere göre değişen en az yemek bedelleri günlük kesilmesi gereken yemek bedelleri belirlenmiş ve ……. Büyükşehir Belediyesi personelinden söz konusu yemek bedeli kesintilerinin yapıldığı anlaşılmıştır.
Bu itibarla, belediyenin yılı bütçesine konulan ödeneğin aşılmadığı ve 2016 yılı Bütçe Uygulama Talimatında yer alan tutarların yemek yiyen memurlardan tahsil edildiği anlaşıldığından, (Üye …’in “Yönetmelikte, yemek servisi için gerekli personel, bina, tesis ve demirbaş eşyanın kurumca karşılanacağı ve bunların yemek maliyetine dahil edilmeyeceği ifade edilmektedir. Memurlardan alınacak tutar sadece yemek malzeme bedelinin yarısıdır.
Ancak kurumlar yemek alımını malzemeli veya malzemesiz olarak veya doğrudan firmalardan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun gereğince ihale yoluyla almaktadır. Yönetmelik, kurumun kendi yemekhanesinde yemek üretilmesi halinde maliyetinin yarısının alınmasını öngörmektedir. Kurum kendi yemekhanesinde yemek çıkarması halinde, yemek servisi için gerekli bina, tesis ve demirbaş eşya, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri kira, amortisman, su, elektrik ve havagazı giderleri yemek maliyetine dahil değildir. İhale usulü ile alındığında ise firma kar payı da dahil olmak üzere tüm bu unsurlar maliyete dahildir. Yönetmeliğin çıkarılış amacının kurumun kendi yemekhanesinde yemek çıkarılması esasına dayandığı, ihale usulü ile yemek hizmeti alınması halinde uygulanmasını gerektiren bir mevzuatın bulunmadığı, bu nedenle sorumluların sorumluluğunun kaldırılmasının uygun olacağı düşünülmektedir” şeklindeki farklı gerekçesiyle konu hakkında ilişilecek husus bulunmadığına,
(Üye … ve Üye …’in “Yiyecek yardımının iş yerinde yemek vermek suretiyle yapılması gerekmektedir. Yönetmeliğin “yardım şekli” başlıklı 3’üncü maddesi hükmüne aykırı olarak yiyecek yardımının para temsili araç sağlanmak suretiyle yapıldığı anlaşıldığından söz konusu tutarın tamamının sorumlulardan tazmini gerekir” şeklindeki ayrışık görüşlerine karşı) oy çokluğuyla