pazarlık usulü ihale karar tarihi

Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2022/4742 E.  ,  2023/683 K.

“İçtihat Metni”

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/4742
Karar No:2023/683

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Turizm Sanayi Nakliye Hafriyat İnşaat Taahhüt Petrol Madencilik Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Akseki Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü’nce 29/08/2022 tarihinde 4734 sayılı Kanun’un 21/b maddesi uyarınca pazarlık usulü ile gerçekleştirilen … Antalya İli, Akseki İlçesi, (Gümüşdamla-Halaç Yolu) PMT ve BSK Asfalt Serimi Yapılması ihalesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; Mahkemenin 17/10/2022 tarihli ara kararıyla dava konusu ihalenin … Petrol Nakliyat İnşaat Otomotiv İthalat İhracat ve Sanayi Anonim Şirketinin uhdesinde kaldığı tarihin; ihalenin yapıldığı 29/08/2022 tarihi mi yoksa sözleşmenin imzalandığı 07/09/2022 tarihi mi olduğunun sorulmasına karar verildiği, davalı idarece sunulan bilgi ve belgelerden dava konusu ihalenin 29/08/2022 tarihli ihale komisyonu kararıyla anılan şirket uhdesinde kaldığı ve aynı tarihte onaylandığı, ihalenin onaylandığı 29/08/2022 tarihinden itibaren ivedi yargılama usulüne dair 30 günlük dava açma süresi içerisinde en geç 28/09/2022 tarihinde dava açılması gerektiği hâlde, bu süre geçirildikten sonra 07/10/2022 tarihinde açılan davanın süreaşımı nedeniyle esasını inceleme olanağının bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın süre aşımı yönünden reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ihale ilanı gerçekleşmediğinden dava açma süresinin ihale sonucunun yayınlanması ile birlikte başlayacağında şüphe bulunmadığı, kaldı ki, daha önce ki bir tarihte öğrenmelerinin fiilen ve hukuken mümkün olmadığı, ihalede tenzilat oranının düşük kaldığı ve bu durumunda kamu yararına aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Akseki Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü’nce 29/08/2022 tarihinde 4734 sayılı Kanun’un 21/b maddesi uyarınca pazarlık usulü ile gerçekleştirilen … İKN Antalya İli, Akseki İlçesi, (Gümüşdamla-Halaç Yolu) PMT ve BSK Asfalt Serimi Yapılması ihalesine dava dışı 2 istekli katılmış, davacı tarafından, ihaleye davet edilmediği ve ihalede yeterli rekabetin oluşmadığından bahisle ihale işleminin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü” başlıklı 11. maddesinde, Anayasa hükümlerinin, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kuralları olduğu; “Hak arama hürriyeti” başlıklı 36. maddesinde, herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu; “Yargı yolu” başlıklı 125. maddesinde, idari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin, yazılı bildirim tarihinden başlayacağı kuralına yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7. maddesinin 1. fıkrasında, dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hâllerde idare mahkemelerinde “altmış gün” olduğu belirtilmiş; aynı maddenin 2. fıkrasında, dava açma süresinin idarî uyuşmazlıklarda, yazılı bildirimin yapıldığı, 4. fıkrasında ise ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı kuralı yer almıştır.
2577 sayılı Kanun’a 6545 sayılı Kanun’un 18. maddesiyle eklenen “İvedi yargılama usulü” başlıklı 20/A maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, ihaleden yasaklama kararları hariç ihale işlemlerinden doğan uyuşmazlıklarda ivedi yargılama usulünün uygulanacağı; aynı maddenin 2. fıkrasında, ivedi yargılama usulünde dava açma süresinin “otuz gün” olduğu kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa’nın 125. ve 2577 sayılı Kanun’un 7. maddelerinde, idarî işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin, yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı belirtilmek suretiyle dava açma süresinin başlamasında, “yazılı bildirim”in esas alınması öngörülmüş olup, hak arama özgürlüğünün kullanılması bakımından, idarî işlemlerin idare tarafından ilgililere açık ve anlaşılabilir biçimde bildirilmesi gerekmektedir.
Düzenleyici işlemler dışında kalan bireysel nitelikteki idarî işlemlerin iptali istemiyle açılan davalarda, dava açma sürelerinin hesabında, idarî işlemin ilgilisine tebliğ edildiği tarihin esas alınması gerekmekte ise de, idarece tesis edilen işlemin doğrudan tarafı olmayan ve bu nedenle de idarece yazılı bildirim zorunluluğu bulunmayan kişilerin açacakları davalarda, bu kişilerin idarî işlemi öğrenme tarihinin belirlenebildiği durumlarda, öğrenme tarihinin esas alınması gerekmektedir.
Öte yandan, 2577 sayılı Kanun’un 7. maddesinin dördüncü fıkrasında düzenlenen, dava açma süresinin hesabında bildirim yerine ilanın esas alınarak sürenin ilan tarihini izleyen günden itibaren başlamasına ilişkin kural, ilanı gereken düzenleyici işlemlere karşı açılan idarî davalara yöneliktir.
2577 sayılı Kanun’da düzenleyici işlemlere karşı dava açma süresinin başlangıcı olarak öngörülmüş olan ilân tarihinin, bireysel işlem niteliğinde olan ihalelere yönelik işlemler açısından uygulanması mümkün olmayıp, bu işlemlerin de yazılı bildirim veya öğrenme üzerine yasal süresi içinde dava konusu edilebileceğinin kabulü gerekmektedir.
Bu itibarla, dava açma süresinin ilanla başlamayacağı ve yazılı bildirim yapılmayan hâllerde işlemin ilgililer tarafından öğrenildiği tarihten itibaren dava açma süresinin başlayacağı dikkate alındığında, davanın, ilan veya ihale tarihinden itibaren değil ihaleden haberdar olunduğu ve öğrenme tarihi olarak belirtilen tarihi izleyen günden itibaren süresi içinde açılıp açılmadığının açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu ihalenin pazarlık usulü (ilansız) ile yapıldığı, davacı tarafından, dava konusu ihalenin, sonuç ilanının yayınlandığı 09/09/2022 tarihinde ihale yapıldığının öğrenildiği, dolayısıyla dava konusu ihale tarihi veya hukukî sonuçları daha öncesinde öğrenilemediğinden, ihale sonucunun onay tarihi olan 29/08/2022 tarihinin, ihalenin iptaline yönelik açılan davada dava açma süresinin başlatılmasına esas alınamayacağı açıktır.
Bu itibarla, dava konusu ihalenin sonuç ilanının yayınlandığı tarih olan 09/09/2022 tarihini izleyen günden itibaren 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinde öngörülen otuz günlük dava açma süresi içinde, 07/10/2022 tarihinde açılan davanın süresinde olduğu anlaşıldığından, davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin kararda usûl hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 16/02/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.