Sulama inşaatı işinde, azalan ve artan imalat miktarlarının kesinti ve ödeme tutarlarının tespit yılı fiyatları yerine, imalat (uygulama) yılı fiyatları ile hesaplanması suretiyle oluşan kamu zararının sorumlulara ödettirilmesi hakkında.

<![CDATA[Daire : 5 Karar Tarihi : 12.11.2009 Tutanak No : 11730 DSİ Genel Müdürlüğü Merkez Saymanlık Müdürlüğü 2007 KONU: Sulama inşaatı işinde, azalan ve artan imalat miktarlarının kesinti ve ödeme tutarlarının tespit yılı fiyatları yerine, imalat (uygulama) yılı fiyatları ile hesaplanması suretiyle oluşan kamu zararının sorumlulara ödettirilmesi hakkında. “…taahhüdündeki “Edirne-İpsala Sultanköy Sulaması İnşaatı” işine ait 71 No’lu hak edişin incelenmesinde; 14.020/1 poz No’lu “Batak ve balçık zeminlerde sınai imalat kazısı yapılması ve depoya konulması” imalat miktarında 394.793 m3 azalma; Bu azalmaya karşın 15.020 poz No’lu “Makine ile batak, balçık zeminlerde kanal açılması veya dere yatağı temizlenmesi ve kazının depoya konulması” imalat miktarı ile 15.021 poz No’lu “Makinenin yürütülmesi için altına döşeme (kalas) yapılması icabeden bataklık, balçık zeminlerde (kanal açılması veya dere yatağı temizlenmesi için) yapılan beher metreküp kazıya verilecek döşeme bedeli ve kazı müşkülat, makine randıman düşüklüğü zammı” imalat miktarında artış; Tespit edildiği, azalan ve artan bu imalat miktarlarının kesinti ve ödeme tutarlarının, tespit yılı (2007) yerine, imalat yılı (uygulama yılı) fiyatları ile yeniden hesaplanması suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiği görülmüştür. Edirne-İpsala Sultanköy Sulaması İnşaatı, 28.07.1988 tarihli ve 88/13181 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Kamu Sektörüne Dahil İdarelerin İhalesi Yapılmış ve Yapılacak İşlerinde İhale Usul ve Şekillerine Göre Fiyat Farkı Hesabında Uygulayacakları Esaslar”a (Fiyat Farkı Kararnamesine) tabidir. Anılan Kararnamenin “İş Programları ve Ödenek Dilimleri” başlıklı 6. maddesinin ikinci fıkrasında: “Herhangi bir yıla ait onaylı iş programındaki ödenek harcanamadığı takdirde ertesi yıl yapılacak hakedişlerde, bu hakediş toplamları ödeneğin harcanamayan kısmına eşit olana kadar, iş programı gerçekleştirilmemiş yılın fiyat farkının uygulanmasına devam edilecektir.” “İmalat Tespiti ve Hesap Esasları” başlıklı 8. maddesinin ikinci fıkrasında: “Ödenek dilimleri ile ilgili olarak 6’ncı maddede yer alan hükümler dikkate alınmak şartı ile, kesin hesapta veya işin devamı sırasında herhangi bir imalat için yapılan kesin veya ara metraj sonucu bir imalatın miktarında artma veya eksilme tespit edildiği takdirde artan veya eksilen miktar (imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun), geçici kabul itibar tarihini geçmemek üzere, artış veya eksilişin kesinleştiği yılın fiyatları ile değerlendirilir.” Hükümleri yer almaktadır. Yapım işlerinde sözleşme yılından sonra herhangi bir nedenle birim fiyatın değişmesi nedeniyle meydana gelen imalat artış ve azalışlarında 88/13181 sayılı Kararnamenin 6 ve 8. maddesi hükümleri gereği, tespit yılı fiyatlarının uygulanması, bu çerçevede eksilen imalat için yapılacak kesintinin de imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun, geçici kabul itibar tarihini geçmemek üzere, eksilişin kesinleştiği yılın fiyatları ile yapılması gerekmektedir. Anılan Kararnamenin 8. maddesinde geçen “bir imalatın miktarında artma veya eksilme ” ifadesinden, hakedişte birim fiyat, yeni fiyat ya da birim fiyat tariflerinde yer alan Not hükümleri gereği hesaplanan birim fiyat poz numaraları itibarıyla kalem kalem gösterilen ve ayrı ayrı birim fiyatı bulunan tüm imalatların anlaşılması gerekmektedir. Öte yandan, herhangi bir nedenle daha sonra birim fiyatın değişmesi suretiyle önceki yıllarda yapılan imalatta meydana gelen azalışlardaki kesintinin, imalatın yapıldığı yıl fiyatlarıyla yapılması halinde, eksilen imalat miktarı kadar yılı ödeneği harcanmamış olacaktır. Bu uygulama şekli de 88/13181 sayılı Kararnamenin anılan 6 ve 8. maddesi hükümlerine aykırı bulunmaktadır. Görüleceği üzere, yapım işlerinde sözleşme yılından sonra yapılan imalatlardaki azalışlarda tespit yılı fiyatları yerine, imalatın yapıldığı yıl fiyatları esas alınarak kesinti yapılması 88/13181 sayılı Kararnamenin 6. ve 8. maddesinin ikinci fıkrası hükmüne açıkça aykırılık teşkil etmektedir. Olayın gelişimine bakıldığında, 1996- 2005 yıları arasında 394793 m3 14.020/1 poz No’lu “Batak ve balçık zeminlerde sınai imalat kazısı yapılması ve depoya konulması” imalatı bedelleri hak edişlerde ödenmiştir.2007 yılında DSİ Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulunca yapılan fiili ve fiziki denetim sonucu düzenlenen teftiş raporunda, bu poza ilişkin olarak yapılan ödemelerin sözleşmeye aykırı olduğu, yapılan imalatın karşılığının 15.020 poz No’lu “ Makine ile batak, balçık zeminlerde kanal açılması veya dere yatağı temizlenmesi ve kazının depoya konulması” imalatı bedeli olduğu, bu pozla birlikte 15.021 poz No’lu “Makinenin yürütülmesi için altına döşeme (kalas) yapılması icabeden bataklık, balçık zeminlerde (kanal açılması veya dere yatağı temizlenmesi için) yapılan beher metreküp kazıya verilecek döşeme bedeli ve kazı müşkülat, makine randıman düşüklüğü zammı” bedellerinin ödenmesi gerektiği ortaya konulmuştur.Taraflar bu konuda anlaşmışlardır. Kesinti işlemine gelindiğinde, 09.11.2007 tarih 6443 sayılı DSİ Genel Müdürlüğü Onayı ile Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 23.11.2004 tarih ve 27445 tutanak sayılı kararı esas alınarak, “tespit yılı fiyatı yerine” imalatların yapıldığı yıllara ait fiyat esas alınmak suretiyle yeniden hesaplama yapılarak imalat yılı fiyatıyla kesinti ve ödeme tutarı bulunmuştur. Hakedişte yer alan imalatta, artış yada azalış tespit edilmesi halinde artan veya azalan imalatlar için izlenecek yol hakkında doğan uyuşmazlık konusu Sayıştay Genel Kurulu İçtihadı Birleştirme Kararı ile çözülmüş bulunmaktadır.6.10.2008 tarih ve 5229/1 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında; ”Yapım işlerinde sözleşme yılından sonra, herhangi bir nedenle bir imalatın birim fiyatının değişmesi halinde meydana gelen imalat artış ve azalışlarında, imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun, geçici kabul itibar tarihini geçmemek üzere, artan veya eksilen miktara, artış veya eksilişin kesinleştiği yılın fiyatlarının uygulanması gerektiğine ve içtihadın Temyiz Kurulunun 05.06.2003 tarihli ve 10191 sayılı ilamı yönünde birleştirilmesine 06.10.2008 tarihinde çoğunlukla karar verildi.” denilerek mevcut sözleşme hükmünün tatbik şekli belirlenmiş bulunmaktadır. Temyiz Kurulunun 14.12.2007 tarih 29781 sayılı Kararında da, “İçtihadı birleştirme kararları, kesin hükme bağlanmış olanlar dışındaki aynı konudaki işlemlerde bağlayıcı olduğundan, tazmin hükmünün TASDİKİNE,” denilerek içtihat kararının uygulanması bakımından sadece “ kesin hükme bağlanmış olanlar” istisna tutulmuştur. Söz konusu işteki imalat artış ve azalışı hakkında kesin hükme bağlanmış bir karar yoktur. Ayrıca, sözleşme eki BİGŞ’nin 39. maddesinin 3. bendinde, geçici hak edişlerin kesin ödeme niteliğinde olmayacağı ve kazanılmış hak sayılmayacağı belirtilmiştir. Bu itibarla, yapım işlerinde sözleşme yılından sonra yapılan imalat kalemlerinde artış veya eksiliş bulunması halinde, imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun, tespit yılı fiyatlarının esas alınarak ödeme veya kesinti yapılması gerekmektedir…” Bu itibarla, oluşan … kamu zararının sorumlulara ödettirilmesine karar verildi.]]>