BAŞVURU SAHİBİ:

Melita Müt.  Hay. Oto. Tem. Tek. Yem. Taş. İnş.  Taah. Tic. ve San.  Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Adıyaman Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/434660 İhale Kayıt Numaralı “750000 (Yedi Yüz Elli Bin) Adet Malzemeli Dört Çeşit Yemek ve Yarım Ekmekten Oluşan Yemek Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmetleri Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Adıyaman Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından 16.05.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “750000 (Yedi Yüz Elli Bin) Adet Malzemeli Dört Çeşit Yemek ve Yarım Ekmekten Oluşan Yemek Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmetleri Alımı” ihalesine ilişkin olarak Melita Müt. Hay.  Oto. Tem. Tek. Yem. Taş. İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin 31.05.2024 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 31.05.2024 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 04.06.2024 tarih ve 147841 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 04.06.2024 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2024/665 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, sundukları aşırı düşük teklif açıklamasının limon, maydanoz ve ekmek içi girdilerinin adet olarak açıklandığı gerekçesiyle uygun bulunmadığı, ancak idare tarafından hazırlanan 10 günlük örnek yemek menüsünde limon ve maydanoz girdilerinin birimlerinin bazı yemeklerde “gram” bazı yemeklerde “adet” olarak belirlendiği, bu doğrultuda aynı ürünlerin farklı maliyet hesaplarına tabi tutulmaması için ilgili girdilerin tamamının adet olarak açıklandığı, maydanoz girdisinin kilogram cinsinden satışının bulunmadığı, ayrıca limon girdisinin adet olarak daha yüksek maliyetle hesaplandığı, ekmek içi girdisi maliyetinin hesaplanması için 50 gram roll ekmeğin 1/10 adet olarak maliyetlerine eklendiği ve bu hesabın gramaj olarak idarece istenen 5 grama denk geldiği dolayısıyla açıklamalarının reddedilme gerekçelerinin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,          

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,        

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,        

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.…” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Verilen hizmetin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi

…

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler. …

79.2.2.4.  Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.5.  Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

…

79.2.2.7.  İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir.

…

79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir.  

Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.  

Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde, teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması gerekmemektedir.  

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamaz. Ancak 79.2.2 nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir.

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı; örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklama uygun kabul edilecektir.

…

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez. …” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: 750.000 (Yedi Yüz Elli Bin) adet malzemeli dört çeşit yemek ve yarım ekmekten oluşan yemek pişirme, dağıtım ve sonrası hizmetleri alımı işi

b) Türü: Hizmet alımı

…

e) Miktarı: 750.000 (Yedi Yüz Elli Bin) adet malzemeli dört çeşit yemek ve yarım ekmekten oluşan yemek pişirme, dağıtım ve sonrası hizmetleri alımı

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Adıyaman Üniversitesine bağlı Rektörlük, Rektörlüğe bağlı birimler ile Fakülte ve Yüksekokul, ilçelerde bulunan Fakülte/Yüksekokullar ” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. ” düzenlemesi bulunmaktadır.

İdarece yapılan değerlendirme neticesinde teklifi aşırı düşük olarak nitelendirilen isteklilere 16.05.2024 tarihli ve ekinde 10 günlük örnek yemek menüsü yer alan aşırı düşük teklif sorgulama yazısı gönderilmiş, bunu takiben başvuru sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının  “Teknik şartnamenin eklerinden olan Ek-1 ’de yer alan 10 günlük örnek yemek menüsünde: 3. Gün menüsünde yer alan Fıstıklı Tel Kadayıf bileşenlerinden olan limonun 10 gr, 4. Gün menüsünde yer alan Peynirli Börek bileşenlerinden olan Maydanozun 10 gr, 7. Gün menüsünde yer alan Çoban Salata bileşenlerinden olan Maydanozun 5 gr, 8. Gün menüsünde yer alan Patatesli Börek bileşenlerinden olan Maydanozun 5 gr. olacağı belirtilmiştir.

Söz konusu girdilerin fiyatını tevsik etmek üzere Ankara, Erzurum ve Gaziantep Ticaret Borsalarının 2023 Haziran ayına ait aylık borsa bülteninde yer alan girdilerle açıklama yaptığı ve bu bültenlerde söz konusu girdilerin adet olarak fiyatlandırıldığı tespit edilmiştir. Ek-1 de söz konusu girdilerin gramaj cinsinden kullanılacağı belirtilmiş ancak açıklamada bu girdiler adet olarak yansıtılmıştır. Adet olarak verilen girdilerin gramaj cinsinden hesaplanması mümkün olmadığından,

10 günlük örnek menünün 5. Gün menüsünde yer alan İzmir Köftenin bileşenlerinden olan ekmek içi 5 gr. olacağı belirtilmiştir. Ekmek içi fiyatını tevsik etmek üzere Ek-0.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağında ekmek içi olarak değil, rol ekmek 50 gr. (%100 Tam Buğday) olarak fiyatlandırıldığı tespit edilmiştir. Ek-1 de söz konusu girdinin ekmek içi olacağı belirtilmiş ancak açıklamada 1/10 adet ekmek olarak yansıtıldığından,” gerekçesiyle reddedildiği görülmüştür.

Yapılan incelemede idarece gönderilen örnek yemek menüsünde maydanoz ve limon girdisi için bazı yemeklerde gram biriminin bazı yemeklerde ise adet biriminin kullanıldığı, ekmek içi girdisinin miktarının ise 5 gram olarak belirlendiği görülmüştür.

Yine mezkur ihaleye ait Teknik Şartname’de, maydanoz girdisi için belirlenen miktarın bazı yemekler için “adet”, bazı yemekler için “gram” olarak belirlendiği, bazı yemekler için ise “yeterince” ifadesinin kullanıldığı, etli dolma yemeğinde kullanılacak maydanoz girdisi için ise miktar belirtilmediği görülmüştür.

Başvuru sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde; maydanoz ve limon girdilerinin tüm yemekler için adet üzerinden açıklandığı, ekmek içi girdisinin ise 50 gr roll ekmek 1/10 adet üzerinden açıklandığı görülmüştür.

Buna göre yapılan değerlendirme neticesinde, idarece maydanoz girdisi için aynı örnek menü üzerinde farklı birimler belirlendiği, bununla birlikte maydanoz girdisinin piyasa şartlarında satışının genel olarak kilogram cinsinden değil demet/adet cinsi üzerinden yapıldığı, nitekim başvuru sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan ticaret bültenleri incelendiğinde de bu hususun görüldüğü, bu bağlamda maydanoz girdisinin adet cinsi üzerinden açıklanmasında mevzuata bir aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Limon girdisi için yapılan değerlendirmede ise, başvuru sahibi istekli tarafından sunulan ticaret borsası bülteninde limonun kilogram fiyatının 4,11 TL olduğu, gramaj listesindeki gram cinsinden limon miktarının ise 10 gr olduğu bu doğrultuda söz konusu girdinin gram cinsinden birim fiyatının 0,0411 TL olacağı, aynı bültende limon girdisinin adet cinsinden fiyatının ise 1 TL olduğu, buna göre başvuru sahibi isteklinin 1/10 adet cinsinden hesapladığı limonun birim fiyatının 0,10 TL olduğu ve başvuru sahibi isteklinin de bu fiyatı kullandığı, yani başka bir deyişle limon girdisinin fiyatının gram yerine adet olarak kullanılmış olmasının başvuru sahibi istekliye herhangi bir fiyat avantajı sağlamadığı anlaşıldığından söz konusu açıklamalar kapsamında limon girdisinin 1/10 adet cinsinden hesaplanmasında mevzuata bir aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Ekmek içi girdisi için yapılan değerlendirmede ise, söz konusu girdinin örnek menü kapsamındaki gramajının 5 gr olarak belirlendiği, başvuru sahibi isteklinin ise ekmek içi girdisinin ise 50 gr roll ekmek 1/10 adet üzerinden açıkladığı görülmüş, ekmek içi girdisi için yapılan söz konusu hesaplamanın sonucunun 5 gr olduğu anlaşılmış ve bu bağlamda başvuru sahibi istekli tarafından belirlenen ekmek içi girdi miktarının karşılandığı görülmüş olup, ayrıca piyasada müstakil olarak “ekmek içi” adı altında alım satımı yapılan bir girdi türü bulunmadığı ve bu doğrultuda söz konusu girdinin ekmek girdisi kullanılarak elde edileceğinin açık olduğu anlaşıldığından idarece söz konusu girdi için yapılan değerlendirmelerin yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

Yukarıda yer verilen gerekçeler doğrultusunda başvuru sahibi isteklinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 118.286,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde 118.286,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Melita Müt.  Hay.  Oto. Tem. Tek. Yem. Taş. İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Başvuru bedelinin, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.